بسم الله الرحمن الرحیم.

Præsentationer af emnet: "بسم الله الرحمن الرحیم."— Præsentationens transcript:

1 بسم الله الرحمن الرحیم

2 نام استاد: جناب آقای مهندس بهرامی زاده
نام و نام خانوادگی دانشجویان:مریم مرادی-ام البنین خالقی نام پروژه: مهندسی ارزش دانشگاه علمی و صنعتی خراسان نیم سال دوم87

3 زندگی چیست؟ زندگی یک ماجراست با آن روبرو شوید
زندگی یک فرصت است از آن استفاده کنید زندگی یک هدیه است آنرا بپذیرید زندگی یک معماست آنرا حل کنید زندگی یک راز است آنرا کشف کنید زندگی یک وظیفه است آنرا انجام دهید

4 زندگی ریاضیاتی که در آن می توان :
شادیها را ضرب کرد اندوهها را کم کرد علایق را تجزیه کرد عیوب را زیر رادیکال برد اندیشه را جمع کرد خوبیها را تقسیم کرد عشق را به توان رساند نفرتها را فاکتور گرفت

5 کلید رسیدن به موفقیت هیچ معلولی بدون علت نیست و در هر اتفاقی هدفی وجود دارد. چیزی به نام شکست وجود ندارد ، حاصل هر تجربه ای فقط یک نتیجه است. مسئولیت هر اتفاقی را بعهده بگیرید، خودتان خالق دنیای خود باشید. برای استفاده کامل از چیزی شناخت کامل آن ضروری نیست ، بدون توجه به جزئیات از چیزهای مهم استفاده کنید. بزرگترین سرمایه شما دیگران هستند نسبت به افراد دیگر حس احترام و یگانگی داشته باشید. هیچ موفقیت پایداری ، بدون شکست بدست نمی آید. کار را نوعی تفریح بدانید.

6 پنج کلید دستیابی به ثروت وخوشبختی
بیاموزید که چگونه با یاس و ناامیدی ها مبارزه کنید. بیاموزید که چگونه با پاسخهای منفی روبرو شوید. فشارهای مالی را کنترل کنید ، بیاموزید که چگونه دخل و خرجتان را یکی کنید ، پول دربیاورید و پس انداز کنید. پس از رسیدن به مرحله ای از موفقیت از خود راضی نباشید. همیشه بیشتر از آنچه که انتظار دارید دریافت کنید و ببخشید.

7 مهندسی ارزش Value Engineering

8 فهرست مطالب: تاریخچه مهندسی ارزش معرفی مهندسی ارزش
سير تاريخي مهندسي ارزش(۱): سير تاريخي مهندسي ارزش(۲): تعاريف و توصيف هاي مرتبط با مهندسي ارزش: توصيه هاي مهندسي ارزش : درصد کابرد مهندسی ارزش در صنايع مختلف جهان جملات برتر از مهندسی ارزش: مهندسي ارزش كاهش هزينه ها و بهبود كيفيت فرايندها سه واژه كليدي در مهندسي ارزش كدامند ؟ زمان بكارگيري مهندسي ارزش چه زمانيست ؟ اثبات كارايي مهندسي ارزش در دنيا  نگاهي‌ به‌ چندوچون‌ استفاده‌ از مهندسي‌ ارزش‌ در صنايع‌ مهندسي‌ ارزش؛ سنگ‌ بناي‌ اوليه‌ كيفيت‌ تعريف‌ جامع‌ از مهندسي‌ ارزش‌ اهداف‌ مهم‌ مهندسي‌ ارزش مهندسي‌ ارزش‌ و ويژگيهاي‌ آن‌‌ ‌ كيفيت‌ و مهندسي‌ ارزش‌‌ ‌ مهندسي ارزش ابزار قدرتمند بهره وري معرفي کتاب جايگاه مهندسي ارزش در مديريت پروژه

9 عوامل اصلی تعیین کننده مهندسی ارزش
Quality Time Cost

10 مهندسی ارزش:بهبود از آنچه تا کنون بوده است به آنچه باید باشد (جهش قورباغه ای)

11 مهندسی ارزش: بهبود در طراحی،عملکرد،طول عمر،قابلیت تولید،قابلیت نگهداری،خدمات، اندازه،شکل و خصوصیات.

12 تغییر قائده بازی در خدمات:
مراجعه کننده-خریدار- مشتری

13 تغییرقائده بازی در تولید: ( بهره وری در زمان،مکان،نیروی انسانی،معافیتهای مالی)

14 شرکت های فرانسوی: (تغییر قاعده بازی در پالایش نفت)

15 مهندسی ارزش : تغییر قائده بازی در خرید
دفعات خرید حجم خرید نوع خرید زمان خرید

16 مهندسی ارزش: تغییر قائده بازی در شناخت مشتری
مهندسی ارزش: تغییر قائده بازی در شناخت مشتری شیفته راضی ناراضی خشمگین

17 مهندسی ارزش : تغییر قائده بازی در سیستمهای تولیدی
(پیوسته – کارگاهی)

18 تولید پیوسته کارگاهی نان رضوی قنادی محصول در حال حرکت محصول ثابت نیروی متخصص نیروی معمولی اتومات دستی

19 مهندسی ارزش : تغییرقائده بازی با Bench Marking
رونویسی نیست خوشنویسی نیست انشا نویسی است

20 مهندسی ارزش و جلب رضایت مشتری V.O.C Voice Of Customers
- شیر رضوی

21 مهندسی ارزش و تامین نیازهای مشتری
تامین مسکن فرانسوی ها

22 در مهندسی ارزش از روابط انسانی خوب بهره بگیرید
پرسنل تولیدی(یقه زرد) دستمزد پرسنل ارگانیکی(یقه سفید) مغز مزد کار گروهی را حمایت کنید

23 تاریخچه مهندسی ارزش: مهندسي ارزش در زمان جنگ جهاني دوم هنگامي كه دست يابي به مواد حياتي دچار مشكل شده بود در صنايع مطرح گرديد. اين مسئله ارائه راهكارهاي جايگزين براي مواد و طرحهاي موجود را موجب شد. در سال 1947 لاورنس دي ميلز يكي از مهندسان شركت جنرال الكتريك آمريكا،(GE) موارد ممكن را مورد ارزيابي قرار داد. او طرحها و روشهاي متعددي براي مقابله با تغييرات آتي بيان كرد و روشي مناسب براي تعيين ارزش يك طرح ارائه داد. به كارگيري اين نظريه در صنايع، به سرعت در آمريكا فراگير شد و برگشت عظيم سرمايه را به همراه داشت. او اين حركت را آناليز ارزش نام نهاد. پس از آن در اواخر دهه 60 انجمن مهندسي ارزش آمريكا، بنيان گذارده شد و سپس صنايع دفاع، شركتهاي ساختماني و مراكز صنعتي به تدريج مقرراتي را در رابطه با الزام در اجراي مهندسي ارزش تصويب و به اجرا گذاردند. تا جايي كه در اوائل دهه 80 ميلادي پيشنهاد اجراي مهندسي ارزش در صنايع دفاعي، مديريت خدمات عمومي، خدمات پستي و غيره مطرح و موجب موفقيتهاي چشمگير در كاهش هزينه ها در مرحله اجرا گرديد. در حال حاضر، براساس قوانين مصوب در ايالات متحده كليه سازمانهاي اجرايي وابسته به دولت ملزم به ايجاد و به كارگيري روشهاي موثر مهندسي ارزش در پروژه هايي هستند كه با سرمايه اي بيش از يك ميليون دلار انجام مي گيرد.

24 معرفی مهندسی ارزش همه ساله كشور از جانب طرحهاي نيمه تمام عمراني مبالغ بسيار هنگفتي متضرر مي‌گردد. عمده اين خسران به دليل عدم تخصيص بموقع و بجاي بودجه و همچنين هزينه‌هاي نامتناسب با كاركردهاي پروژه‌ها مي‌باشد. در صورتي كه بتوان با اعمال روشهايي همچون مهندسي ارزش، هزينه انجام پروژه‌هاي كلان عمراني را به حداقل رساند، كمك بزرگي به اتمام پروژه‌ها و بهره برداري سريع تر و موثرتر از آنها خواهد شد. مهندسي ارزش راهي اسـت به سـوي ايجـاد تعـادل بين هزينه ها و كاركردهاي يك محصول يا پروژه. مهندسي ارزش با حفظ كاركردها، روشهايي را در اختيار قرار مي‌دهد كه هزينه هاي اضافي را حذف نموده و روشهاي كم هزينه تر را جايگزين روشهاي قبلي می نمايد. مهندسی ارزش روشی است سازمان يافته و خلاقانه که با تجزيه و تحليل كاركردهاي محصول، پروژه و خدمات به هدف موردنظر که عبارتست از تحقق كاركرد موردنظر با کمترين هزينه و بدون مصالحه درخصوص کارآيی، قابليت اطمينان، قابليت تعميرات و نگهداری و كيفيت... نائل می‌َشود. مهندسي ارزش، تكنيك مديريتي كه كارايي آن در عمل به اثبات رسيده و با برخورد سيستماتيك و نظام يافته براي ايجاد تعادل ميان هزينه، اتكا پذيري و عملكرد يك محصول يا پروژه يا خدمت مورد نظر تلاش مي كند. به منظور درك بهتر مهندسي ارزش مطالعه تاريخچه توسعه و تكامل مهندسي ضروري است. تاريخچه مهندسي ارزش داستان موفقيت هاست.

25 توسعه مفاهيم مهندسي ارزش به آقاي مايلز و كارخانه جنرال الكترونيك در پايان جنگ جهاني باز مي گردد. كمبود مواد اوليه در جريان جنگ جهاني دوم و بكارگيري مصالح جايگزين ارزان تر با كيفيت و كاركرد بهتر موجب گرديد آقاي مايلز مسئول يك طرح تحقيقاتي در اين زمينه شود. براي مثال مي توان به ساخت چرخنده پمپهاي زيرآبي با يك سوم هزينه ولي با بهبود كيفيت وكاركرد اشاره نمود. نكته جالب اين بود كه در موارد زيادي بهبود كيفيت و كاهش هزينه مشاهده گرديد. پس ازجنگ، مدير بخش تداركات Ericher و Miles براي جستجوي مكانيزهي براي نهادينه كردن افزايش كارايي هم عقيده بودند. تحقيقات از سال 1947 تا 1952 به منظور توسعه روشي براي شناسايي و حذف هزينه هاي غير ضروري انجام گرفت. اولين سمينارهاي مهندسي ارزش در سال 1952 در كارخانه جنرال الكترونيك برگزار شد. نياز به كمك از كليه بخشهاي كارخانه درگير در توليد و فروش محصول موجب سازماندهي يك تيم چند رشته اي منظورگرديد. تشكيل اين تيم با موفقيت آني مواجه شد. در برخي موارد 60 تا80 درصد هزينه ها صرفه جويي  گرديد ولي ميزان صرفه جويي در بيشتر موارد در حدود 5 تا 10 درصد بود. با وجوديكه ابعاد موفقيت مختلف بود ولي همگي در موفقيت برنامه توافق داشتند. بعلت نقش كليدي آقاي مايلز به ايشان لقب پدر مهندسي ارزش داده شده است. در چندين سال اول تحليل ارزش محدود به كارخانه GE بود. پس از بازديد يك آدميرال نيروي دريايي از كارخانهGE  زمينه بكارگيري  VEدر ديگر صنايع فراهم گرديد. نماينده نيروي دريايي پس از شركت در سمينار مهندسي ارزش توصيه كرد كه يك برنامه تحليل ارزش در كارخانه هاي كشتي سازي آغاز شود. در سال 1954 برنامه تحليل ارزش در سازمان كشتيراني نيروي دريايي آغاز گرديد و آنرا مهندسي ارزش نام گذاري كردند.

26 بدنبال نيروي درياي، نيروي هوايي و زميني نيز برنامه هاي مهندسي را راه اندازي كردند. توسعه و رشد مهندسي ارزش نشان مي دهد كه پس از آنكه كارفرمايان مهندسي ارزش را در يك پروژه اعمال مي كردند، اغلب آنرا در پروژه هاي ديگر هم بكارمي گرفتند. برنامه هاي تشويق پيمانكاران وزارت دفاع به ارائه راهكارهاي براي شناسايي و حذف هزينه هاي غير ضروري در ابتدا با عدم موفقيت مواجه گرديد. براساس اين تجربه قوانين لازم براي ايجاد انگيزش در پيمانكاران در سالهاي 1963ايجاد گرديد و بسياري از شركت يا ارائه  پيشنهادهاي موثر موفق به اخذ تا 20 ميليون دلار سود بيشتر گرديدند. اولين همايش ملي VE در سال 1958 با حضور 300 نفر برگزار گرديد و مقدمات تاسيس SAVE در آن سال فراهم شد. با حضور شركتهاي خارجي در همايشهاي SAVE در ژاپن تشكيل گرديد. در مهندسي عمران مهندسي ارزش در سالهاي 1963 تا 1965 با تدوين قوانين انگيزشي براي پيمانكاران آغاز نمود و اين گروه همراه با نيروي دريايي پيشگامان مهندسي ارزش در صنعت ساختمان بودند. در سال 1965 اداره عمران آمريكا USBR  كه 300 سد در غرب اين كشور احداث نموده است برگزاري کارگاههاي مهندسي را براي آموزش پرسنل خود آغاز نمود و از سال 1966 قوانين انگيزشي پيمانكاران را بكار گرفت (Zimmeramn, et al., 1966) .مهندسي ارزش، تلاشي است سازمان يافته كه با هدف بررسي و تحليل تمام فعاليتهاي يك طرح، از زمان شكل‌گيري تفكر اوليه تا مرحله طراحي و اجرا و سپس راه اندازي و بهره برداري انجام مي شود و به عنوان يكي از كارآمدترين و مهم ترين روشهاي اقتصادي در عرصه فعاليتهاي مهندسي، شناخته شده است. مهندسي ارزش در چهارچوب مديريت پروژه، ضمن اينكه به تمام اجزاي طرح توجه مي كند، هيچ بخشي از كار را قطعي و مسلم نمي داند. هدف مهندسي ارزش، زمان كمتر براي رسيدن به مرحله بهره برداري بدون افزودن بر هزينه ها يا كاستن از كيفيت كار است.

27 افزايش پيوسته هزينه هاي اجرايي و توسعه روز افزون فن آوري، حذف آن بخش از هزينه ها را كه نقشي در ارتقاي كيفيت ندارند و از لحاظ اجرايي نيز غير ضروري مي باشند، الزامي ساخته است. به كارگيري مهندسي ارزش در پروژه هاي اجرايي با توجه به پيچيدگي كارها به ويژه در طرحهاي بزرگ اجرايي، مي تواند به ابزار بي چون و چراي مديريت در كنترل هزينه ها تبديل شود. هدف اين روش، از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي است كه موجب تحميل هزينه هاي غير ضروري مي شود، بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي طرح وارد آيد. مهندسي ارزش، مجموعه اي متشكل از چندين روش فني است كه با بازنگري و تحليل اجزاي كار، قادر خواهد بود، اجراي كامل طرح را با كمترين هزينه و زمان تحقق بخشد. هزينه طرح در اين مقوله نه فقط هزينه هاي طراحي و اجرا بلكه هزينه هاي مالكيت شامل بهره برداري، تعمير و نگهداري و هزينه هاي مصرف در سراسر دوره عمر مفيد طرح را نيز شامل مي شود. روشهاي مهندسي ارزش مي تواند موجب اصلاح و ارتقاي كيفيت فرايندهاي توليد صنعتي و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از يك پروژه اجرايي گردد. برخلاف آنچه كه در صنايع توليدي مرسوم است و مي توان يك روش اصلاحي را همواره در مراحل بعدي توليد يك محصول خاص نيز اجرا كرد، در پروژه هاي ساختماني كه هر سازه داراي شرايط ويژه اي است، حدود به كارگيري يك روش اصلاحي مهندسي ارزش، محدود به همان پروژه است گذشته از اين، امكانات صرفه جويي در هزينه هاي يك پروژه اجرايي نيز در مراحل مختلف آن تفاوتهاي بسيار پيدا مي كند. مهندسي ارزش برعكس، گردآوري اطلاعات، شناسايي عرصه هاي مشكل دار، پيشنهاد و تدوين روشها و طرحهاي ابتكاري، پرورش انديشه هاي نو و تلفيق همه جانبه ديدگاههايي را كه قرار است توصيه شود، مطرح مي سازد.

28 با آنكه روش مهندسي ارزش را مي توان در تمام مراحل يك پروژه اجرايي به كارگرفت، بيشترين مزاياي آن زماني حاصل مي شود كه در نخستين مراحل برنامه ريزي و طراحي به كار گرفته شود. نوآوري و جنبه هاي كاربردي مهندسي ارزش، اين روش را از روشهاي سنتي و متعارف كاهش هزينه ها، متمايز مي گرداند. روشهاي سنتي كاهش هزينه ها، عموماً از تجربيات گذشته، نگرشها و عاداتي كه جنبه تكرار به خود گرفته است، تبعيت مي كند و اثري از خلاقيت در آنها ديده نمي شود. از سال 1961 كه لارنس مايلزدر كتاب ًروش هاي فني تحليل و مهندسي ارزش ً ،تحليل ارزش را همچون ديدگاهي خلاق و سازمان يافته در جهت شناسايي و حذف هزينه هاي غير ضروري ، تعريف كرد تا سال 1995 كه ساكسنا و كريشنان كتاب ً مهندسي ارز ش در مديريت پروژه ً را منتشر نمودند ، مهندسي ارزش به صورت يك روش فني پذيرفته شده در فعاليتهاي طراحي و اجرايي در بيشتر كشورها تثبيت گرديد و رسميت يافت ، به طوري كه بسياري از دست اندر‌كاران عرصه هاي اجرايي به ويژه طراحان ، پيمانكاران و كارفرمايان با مفاهيم و روش هاي فني مهندسي ارزش آشنا شدند .

29 سير تاريخي مهندسي ارزش(۱):
تحليل ارزش به صورت يك روش فني ويژه ، در سال هاي پس از جنگ جهاني دوم صورت گرفت . كار طراحي و تدوين اين روش به دستور هري ارليكر معاون فني بخش خريد هاي شركت جنرال الكتريك آغاز شد . وي معتقد بود كه برخي از مواد ومصالح وطرحهاي جايگزين، كه به طور ضروري و به علت كمبود هاي زمان جنگ به كار گرفته مي شدند داراي عملكرد بهتر با هزينه كمتر هستند . به دستور او در داخل شركت و به منظور ارتقاي كارايي توليد از طريق تامين مواد ، مصالح وروشهاي جايگزين براي مواد و مصالح پرهزينه ، كوشش همه‌جانبه اي به عمل آمد . در سال 1947 اين وظيفه برعهده لارنس مايلز مهندس ارشد شركت جنرال‌الكتريك نهاده شد . مايلز در مورد روش ها و فنون موجود به پژوهش پرداخت و از برخي روشهاي مرسوم به صورت تلفيقي با روش مرحله به مرحله خويش براي تحليل ارزش بهره گرفت . مايلز كه مبتكر و بنيانگذار مهندسي ارزش به‌شمار مي رود ، يك روش رسمي رابه اجرا درآورد كه در جريان آن چندين گروه از كاركنان شركت ، عملكرد محصولات توليدي شركت جنرال الكتريك را بررسي ميكردند . آنان به اتكاي روشهاي خلاق گروهي و بدون افت كارايي محصول ، تغييراتي در محصولات شركت بوجو د آوردند و هزينه هاي توليد را كاهش دادند. روش تحليل ارزش به عنوان يك استاندارد در شركت جنرال الكتريك پذيرفته شد و به تدريج شركت‌هاي ديگر و برخي سازمان هاي دولتي نيز اين رو ش جديد را به عنوان ابزاري براي كاستن از هزينه‌هاي خود به كار بستند . اين روش جديد ، همان مهندسي ارزش بود . با آنكه اغلب روشهاي به كار گرفته شده در آن روزها تازگي نداشت ، بهره گيري از فلسفه نگرش عملكردي و كاري نو بود .

30 در سال 1954 دفتر كشتي سازي نيروي دريايي ، در سال 1956 ستاد مهندسي ارتش و در سال 1961 نيروي هوايي آمريكا به دنبال به كارگيري تحليل ارزش و نتيجه بخش واقع شدن اين روش در تقليل هزينه ها ، به امكانات و تواناييهاي بالقوه آن علاقمند شدند . عنوان ً تحليل ارزش ً در اين مرحله و به منظور تاكيد بر جنبه‌هاي مهندسي به ً مهندسي ارزش ً تغيير يافت . در سال 1962 مك نامارا وزير دفاع آمريكا ، حيثيت و اعتبار خود را بر كارگيري مهندسي ارزش متكي ساخت . مهندسي ارزش عنصر اصلي حركت در جهت كاهش هزينه‌هاي دفاعي آمريكا شد . مك نامارا حركتي بزرگ در طراحي و اجراي سيستم هاي برنامه ريزي متكي بر شبكه - (روشهاي فني ارزشيابي و بازنگري برنامه) و روش مسير بحراني) ايجاد كرد و دستور داد تا اين روشها در تمام برنامه‌ريزيها و طراحيهاي وزارت دفاع استفاده شود. پيش از آغاز استفاده از مهندسي ارزش در آئين نامه تداركات نيروهاي مسلح آمريكا، كاربرد آن در عرصه ساختمان و كارهاي اجرايي بسيار اندك و اتفاقي بود. ستاد مهندسي ارتش آمريكا درنخستين دهه كاربرد مهندسي ارزش حدود 200 ميليون دلار صرفه جويي كرد، كه بخش عمده اين صرفه جويي نيز نتيجه ارزيابي دوباره پروژه هاي اصلي توسط خود اين ستاد بوده است. در همان دوره بيش از 2200 پيمانكار براي كاستن از هزينه ها به كمك مهندسي ارزش، پيشنهادهايي ارائه كردند كه از آن ميان 1400 پيشنهاد پذيرفته شد و معادل 7 ميليون دلار صرفه جويي گرديد.

31 صنعت ساختمان تا سال 1972 به طور كلي، فقط تا حدودي به مهندسي ارزش ابراز علاقه كرده بود. در سال 1972 دوازدهمين كنفرانس سالانه ً انجمن آمريكايي مهندسان ارزش ً (Sive) بر به كارگيري تحليل ارزش در صنعت ساختمان تأكيد كرد. در سيزدهمين كنفرانس كه در شيكاگو برگزار شد، بيش از نيمي از حاضران را معماران، مهندسان و پيمانكاران تشكيل مي دادند. انجمن زمين شناسي آمريكا در مارس 1972، اعلام كرد كه شرايط مربوط به مهندسي ارزش در اغلب قراردادهاي معماري، مهندسي و مديريت اجرا، گنجانده شده است. در سال 1974 به دعوت انجمن زمين شناسي آمريكا ً شوراي سراسري مديريت ارزش ً به منظور توسعه و هماهنگ سازي كوششهاي مربوط به مهندسي ارزش، تأسيس شد.

32 سير تاريخي مهندسي ارزش(۲):
چهاردهمين اجلاس ً انجمن آمريكايي مهندسان ارزش ً كه در سال 1973 به تشريح دستاوردهاي مهندسي ارزش پرداخت، مشخص نمود كه به ازاي هر يك دلار سرمايه گذاري براي اجراي مهندسي ارزش چيزي حدود 53/4 دلار صرفه جويي در هزينه هاي اجرايي بدست آمده است، به نحوي كه از زمان به كارگيري مهندسي ارزش در آمريكا تا سال 1973 معادل 8/1 ميليارد دلار صرفه جويي شده است. اين صرفه جويي تا سال 1989 به بيش از 3/4 ميليارد دلار افزايش يافته است. بازده مهندسي ارزش از سال 1973 تا سال 1995 براي هر يك دلار هزينه سرمايه گذاري شده، مبلغي حدود 15 تا 30 دلار بوده است. آنچه از تجربيات اجراي مهندسي ارزش تا كنون حاصل شده است، كشف و تدوين برخي مفاهيم و اصول بنيادي است كه اساس رشد و تكامل روشهاي مهندسي ارزش قرار گرفته است. اين اصول بنيادي عبارتند از: 1- بهره گيري از كارشناسان چند تخصصي براي اعمال تغييرات. 2- تكميل تدريجي تغييرات از طريق مطالعه و بررسي عيني كار. 3- بهره گيري از يك منطق اساسي براي طرح پرسش ها. 4- برنامه ريزي انجام كار.

33 در طي چندين سال، روشهاي فني مهندسي ارزش همانند عرصه هاي به كارگيري آن، گسترش پيدا كرد. امروزه تحليل يا مهندسي ارزش، رشته اي شناخته شده براي ارتقاي ارزش توليدات يا خدمات به شمار مي رود. فرآيند مهندسي ارزش، فرآيندي منطقي و ساختار يافته است كه در آن از يك گروه كارشناس چند تخصصي براي هدفهاي زير استفاده مي شود: 1- انتخاب پروژه يا محصول مناسب براي تحليل با توجه به زمان صرف شده براي مطالعه. 2- مشخص كردن و اندازه گيري كردن ارزش جاري يك پروژه و محصول يا اجزاي تشكيل دهنده آن با توجه به عملكردهايي كه نيازها، هدفها و خواستهاي يك پروژه را برآورد مي سازد. 3- تدوين و ارزيابي گزينه هاي جديد براي تخمين يا ارتقاي كيفيت بخشهاي وابسته با هزينه كمتر. 4- انطباق گزينه جديد با بهترين راه عملي كردن آن. گروه مهندسي ارزش از طراحان، پيمانكاران، تحليل گران ارزش و كارفرماي يك پروژه اجرايي تشكيل مي شود. اين گروه گرچه در كنار يكديگر و در پروژه اي واحد كار نمي كنند اما از لحاظ موضوع به يكديگر مربوط بوده و با زمينه هاي تخصصي مجموعه نيز آشنايي دارند.

34 نقش گروه طراحي در به كارگيري موفقيت آميز تحليل ارزش، بسيار مهم است، زيرا بيشتر دست اندركاران عرصه اجرايي بطور كامل به توانايي مهندسي ارزش پي نبرده اند و به بهره گيري عملي از روشهاي فني اين تحليل نپرداخته اند. تحليل گر ارزش بايد راههاي متعادل سازي گروه را دريابد و با آنان همفكري و همدلي كند تا اعضاي مجموعه به تفكر مهندسي ارزش نزديك شوند. تحليل گر ارزش بايد با فراهم آوردن فرصت لازم براي يكايك افراد مجموعه، امكان ارائه ديدگاههاي آنان را ميسر سازد تا افراد بدون نگراني از اينكه ممكن است اظهار نظر آنها چندان فني و عملي نباشد، ديدگاههاي خود را مطرح نمايند. گاهي بهترين و ارزان ترين راه حل ها از پيشنهادها و ديدگاههايي كه به نظر كم ارزش و سطحي مي آيند، حاصل مي شود. مهندسان مشاور در جريان طراحي و پس از ارايه طرح به سختي مي پذيرند كه ارزش داوري را كه براي كار خود قايلند ممكن است با روشهاي فني و عملي كه گروه تحليل ارزش ارايه مي دهد، ناسازگاري داشته باشد. حال آنكه مشاور و طراح هر چند كه بايد از بيشترين داده ها و  آمار موجود در طراحي خود استفاده كنند باز ممكن است به دلايلي به تمامي اطلاعات مورد نياز براي تهيه مناسب ترين طرح دسترسي نداشته باشند. گذشته ازاين ،بيشترين اشكالات و نارسايي هاي طراحي در مرحله اجرا پيش مي آيد ، در مرحله اي كه باز شدن جبنه هاي مختلف كاري عوارض پنهان و ناشناخته كار را آشكار مي سازد و شرايط جديدي را به طرح تحميل مي كند.

35 مهندسي مشاور بايد ظرفيت پذيرش مهندسي ارزش را با ارزش هايداوري خود داشته باشد و تغييرات را به راحتي بپذيرد و تحميل شرايط مهندسي ارزش را توهيني به موقعيت تخصصي خود تلقي نكند. پيمانكاران ، تقريبا" همواره در حين اجرا با مسائل و مشكلات تازه اي روبرو مي شوند كه لزوم تغييرات در طراحي يا حتي بازنگري طراحي ضرورت پيدا مي كند با آنكه بيشترين موارد به كارگيري روشهاي فني تحليل ارزش ، در مرحله اجرا انجام مي شود بايد پذيرفت كه موفقيت كامل اين كار به توانايي پيمانكاران مجرب براي مشاركت در تحليل ارزش بستگي دارد. يكي از مشكلات كنوني در عرصه اجرايي ، دو گانگي بين طراحي و اجرا است . به رسميت شناختن توانايي هاي مدير يا سرپرست كارگاه مي تواند به كارگيري روشهاي تحليل ارزش را تضمين كند. كارفرما مهم ترين و اصلي ترين جنبه مشاركت كار را در حلقه تحليل ارزش به عهده دارد. پشتيباني فعالانه كارفرما ، ضامن موفقيت و موثر واقع شدن كار است .كارفرما براي آنكه تمايل لازم را براي انجام اين پشتيباني پيدا كند ، بايد با مسووليت هاي مجموعه تحيل ارزش و حدود آن مسووليتها در چهارچوب ساختارحق الزحمه موافقت نامه طرح ، آشنا باشد . با توجه به اينكه بيش از 50 درصد از  كل بودجه برنامه ريزي شده بيشتر كشورها صرف كارهاي اجرايي مي شود ، از اين رو مجريان طرحها متحمل هزينه هاي سنگيني مي شوند. محدوديتهاي مالي و قيمت هاي اجرايي كه هر روز افزايش  مي يابند ، بازگشت ارزش كامل پولي را كه كارفرما هزينه مي كند و بايد به دور از هر گونه هزينه هاي غير ضروري باشد ، به طور جدي مطرح ساخته است .

36 مهندسي ارزش به دليل اينكه موجب كاهش هزينه هاي اجرايي و صرفه جويي در هزينه ها مي شود ، از اين رو كارفرمايان تمايل دارند تا با پرداخت حق الزحمه جداگانه اي به تحليل گران ارزش ، همواره از حضور و تداوم فعاليت گروه تحليل گر  ارزش در كنار خود ، بهره مند باشند. به كارگيري مهندسي ارزش كه در ابتدا از آمريكا آغاز شد با تاخير به ساير كشورها نيز انتقال يافت . كشورهاي اروپايي ، ژاپن و هند بعد از آمريكا بيشترين استفاده را از امكانات بالقوه مهندسي ارزش بردند و با تلفيق روشهاي مهندسي ارزش در آمريكا با روشهاي رايج  در كشورهاي خود ، به صرفه جويي هاي قابل توجهي دست يافتند ، امكانات بالقوه به كارگيري مهندسي ارزش در طرحهاي عمراني ، زياد است.

37   تعاريف و توصيف هاي مرتبط با مهندسي ارزش:
· مهندسي ارزش را بازنگري خلاق و سازمان‏يافته ارزشها (Value) و هزينه‏ها (Cost) به منظور بيشينه‏كردن شاخص ارزش (Function / Cost) تعريف نموده‏اند. · هدف مهندسي ارزش از ميان برداشتن يا اصلاح هر عاملي است كه موجب تحميل هزينه‏هاي غيرضروري مي‏شود، بي‏آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي سيستم وارد آيد. دستور كار مهندسي ارزش، بهبود مداوم طراحي و اجرا است. · مهندسي ارزش صرفا برنامه‏اي براي كاهش هزينه‏ها نيست، بلكه روشي براي حداكثر نمودن ارزش طرح ها مي‏باشد، زيرا در بعضي موارد، كارفرما خواستار سهولت بهره برداري و كاهش هزينه‏ها به قيمت افزايش هزينه‏هاي مطالعاتي، طراحي و ساخت است. · مهندسي ارزش با بررسي دقيق کارکرد اجزا و يافتن روش هاي جديدتر و بهتر، به انجام دادن بهتر كارها كمك مي‏كند. · مهندسي ارزش تكنيكي مؤثر براي كاهش هزينه‏ها، افزايش سودآوري و بهره‏وري، بهبود كيفيت بدون كاستن از جاذبه‏هاي ظاهري و جلوگيري از تاثير سوء بر محيط زيست است. · مهندسي ارزش به كارفرما اطمينان مي‏دهد كه پروژه‏ها مي‏توانند با بازدهي بيشتر انجام شوند. · روش هاي مهندسي ارزش مي‏تواند موجب اصلاح و ارتقاء كيفيت محصولات يا روش ها يا فرآيندهاي توليد و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از مراحل اجرايي يك پروژه شود. · مهندسي ارزش يا تحليل ارزش يك تكنولوژي مديريتي است كه در پي برقراري توازن عملي ميان هزينه، قابليت اطمينان و عملكرد در يك محصول/خدمت، پروژه، فرآيند يا اجزاي هر يك از آنها است.

38 توصيه هاي مهندسي ارزش :   هزينه‏هاي تمام طول عمر پروژه را مد نظر قرار دهيد نه فقط مقاطعي از آن را در نظر بگيرند. شاخص ارزش (کارکرد به هزينه)سيستم يا زيرسيستم مورد نظر را بالا ببريد تاثير هر پيشنهاد مهندسي ارزش را در صورت جوابگوئي به عملکرد از نقطه نظر زمان، هزينه وكيفيت تحليل نموده وگزارش كنيد. در برنامه‏هاي مهندسي ارزش، نيازهاي تصريح شده ، تلويحي و تكويني رامورد توجه قرار دهيد براي خلاقيت ذهني طرفهاي ذيربط و ذينفع احترام قائل شويد و براي بروز آن، فضاي مناسب ايجاد كنيد. پذيرفتن راي نهايي كارفرما در مهندسي ارزش مهم است زيرا راي نهايي از آن كارفرما است. مهندسي ارزش مي تواند حلال مشكلات باشد، به شرط آنکه از طريق نظام طراحي، منسجم و تحت كنترل باشد و با مستندات شفاف و يكپارچه‏اي پشتيباني شود. بكارگيري  مهندسي ارزش با استفاده از تحليل كاركرد عوامل و محصولات معمولا توسط يك گروه آموزش ديده و متخصص به نام گروه مهندسي ارزش صورت مي‏گيرد.

39 گروه مهندسي ارزش مستقل از گروه طراحي است
متخصصين مهندسي ارزش در زمينه تحليل پروژه‏ها از ديدگاه هزينه / كاركرد آموزش ديده‏اند گروه مهندسي ارزش با استفاده از ديدگاه هزينه / كاركرد به دنبالگزينه‏هاي طراحي هستند كه واجد بهبود در زمينه عملكرد، هزينه‏هاي ساخت و برپايي و هزينه‏هاي طول عمر پروژه باشند. گروه مهندسي ارزش، همچنين نقطه‏ نظرات خود را در زمينه بهبود روشهاي ساخت يا زمانبندي اجرا، كه بر بهينه‏سازي بهره‏برداري و تعمير و نگهداری مؤثر است به كارفرما ارائه مي‏كند به كارگيري مهندسي ارزش با استفاده از تحليل كاركرد عوام و محصولات معمولا توسط يك گروه آموزش ديده و متخصص به نام " گروه مهندسي ارزش " صورت مي گيرد.

40 درصد کابرد مهندسی ارزش در صنايع مختلف جهان
درصد كاربرد رشته 9/79 برق و الكترونيك 1 3/91 حمل و نقل (راهسازي و ترافيك) 2 90 توليد تجهيزات 3 5/84 ماشين‌سازي و توليد خودرو 4 50 صنايع شيميايي 5 39 صنايع ساختماني 6 5/37 صنايع غذايي 7

41 جملات برتر از مهندسی ارزش:
۱.      مشكلات امروز ناشي از عدم برنامه‌ريزي ديروز است‌. 2.      كيمياي جوامع ، نيروهاي خلاق و نخبه آنهاست . 3.      قبل از اينكه ببينيم چگونه بسازيم ، ببينيم : چرا بايد بسازيم . 4.      مهندسي ارزش مهندسان را در جايگاه مخترعان و نوآوران‌ مي‌نشاند 5.      جمله نهايي : توسعه پايدار در ايران متكي بر كار گروهي و خلاقيت جامع نگري 6.      تفكر خلاق عبور از الگوي متعارف حل مسئله است‌. 7.      خلاقيت حاصل تخيل است ، به صورتي كه تركيبي جديد از افكار ايجاد شود . ۸.      تفكر خلاق وسيله اي براي حل مشكلات است‌. ۹.      براي آنكه با صورت به زمين نخوري ، لازم نيست بيش از حد به عقب خم شوي. 10. از جالب‌ترين دستاوردها در ساخت سد كريبا اين است كه جاده دسترسي آن عليرغم تمام مشكلات موجود در ميان انبوه جنگل (با خلاقيت مهندسان ) بر روي مسير حركت فيل‌ها ساخته شد

42 در چه پروژه هائی مهندسي ارزش توصيه مي شود:
  پيچيدگي بالا "تعدد عوامل"   هزينه بالا "پروژه هاي بزرگ"   تكرارپذيري اجزاء   فاصله زماني زياد بين طراحي و اجراء   ريسك بالا

43 در طي چندين سال، روشهاي فني مهندسي ارزش همانند عرصه هاي كاربست آن، گسترش پيدا كرد. امروزه تحليل يا مهندسي ارزش، رشته اي شناخته شده براي ارتقاي ارزش توليدات يا خدمات به شمار مي رود. مهندسي ارزش، تلاشي است سازمان يافته كه با هدف بررسي و تحليل تمام فعاليتهاي يك طرح، از زمان شكل‌گيري تفكر اوليه تا مرحله طراحي و اجرا و سپس راه اندازي و بهره برداري انجام مي شود و به عنوان يكي از كارآمدترين و مهم ترين روشهاي اقتصادي در عرصه فعاليتهاي مهندسي، شناخته شده است.

44 مهندسي ارزش در چهارچوب مديريت پروژه، ضمن اينكه به تمام اجزاي طرح توجه مي كند، هيچ بخشي از كار را قطعي و مسلم نمي داند. هدف مهندسي ارزش، زمان كمتر براي رسيدن به مرحله بهره برداري بدون افزودن بر هزينه ها يا كاستن از كيفيت كار است. افزايش پيوسته هزينه هاي اجرايي و توسعه روز افزون فن آوري، حذف آن بخش از هزينه ها را كه نقشي در ارتقاي كيفيت ندارند و از لحاظ اجرايي نيز غير ضروري مي باشند، الزامي ساخته است. كاربست مهندسي ارزش در پروژه هاي اجرايي با توجه به پيچيدگي كارها به ويژه در طرحهاي بزرگ اجرايي، مي تواند به ابزار بي چون و چراي مديريت در كنترل هزينه ها تبديل شود. هدف اين روش، از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي است كه موجب تحميل هزينه هاي غير ضروري مي شود، بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي طرح وارد آيد. مهندسي ارزش، مجموعه اي متشكل از چندين روش فني است كه با بازنگري و تحليل اجزاي كار، قادر خواهد بود، اجراي كامل طرح را با كمترين هزينه و زمان تحقق بخشد. هزينه طرح در اين مقوله نه فقط هزينه هاي طراحي و اجرا بلكه هزينه هاي مالكيت شامل بهره برداري، تعمير و نگهداري و هزينه هاي مصرف در سراسر دوره عمر مفيد طرح را نيز شامل مي شود. روشهاي مهندسي ارزش مي تواند موجب اصلاح و ارتقاي كيفيت فرايندهاي توليد صنعتي و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از يك پروژه اجرايي گردد. برخلاف آنچه كه در صنايع توليدي مرسوم است و مي توان يك روش اصلاحي را همواره در مراحل بعدي توليد يك محصول خاص نيز اجرا كرد، در پروژه هاي ساختماني كه هر سازه داراي شرايط ويژه اي است، حدود كاربست يك روش اصلاحي مهندسي ارزش، محدود به همان پروژه است گذشته از اين، امكانات صرفه جويي در هزينه هاي يك پروژه اجرايي نيز در مراحل مختلف آن تفاوتهاي بسيار پيدا مي كند.

45 . با آنكه روش مهندسي ارزش را مي توان در تمام مراحل يك پروژه اجرايي به كاربست، بيشترين مزاياي آن زماني حاصل مي شود كه در نخستين مراحل برنامه ريزي و طراحي به كار گرفته شود. نوآوري و جنبه هاي كاربردي مهندسي ارزش، اين روش را از روشهاي سنتي و متعارف كاهش هزينه ها، متمايز مي گرداند. روشهاي سنتي كاهش هزينه ها، عموماً از تجربيات گذشته، نگرشها و عاداتي كه جنبه تكرار به خود گرفته است، تبعيت مي كند و اثري از خلاقيت در آنها ديده نمي شود. مهندسي ارزش برعكس، گردآوري اطلاعات، شناسايي عرصه هاي مشكل دار، پيشنهاد و تدوين روشها و طرحهاي ابتكاري، پرورش انديشه هاي نو و تدقيق همه جانبه ديدگاههايي را كه قرار است توصيه شود، مطرح مي سازد.

46 فرآيند مهندسي ارزش، فرآيندي منطقي و ساختار يافته است كه در آن از يك گروه كارشناس چند تخصصي براي هدفهاي زير استفاده مي شود: 1- انتخاب پروژه يا محصول مناسب براي تحليل با توجه به زمان صرف شده براي مطالعه. 2- مشخص كردن و اندازه گيري كردن ارزش جاري يك پروژه و محصول يا اجزاي تشكيل دهنده آن با توجه به عملكردهايي كه نيازها، هدفها و خواستهاي يك پروژه را برآورد مي سازد. 3- تدوين و ارزيابي گزينه هاي جديد براي تخمين يا ارتقاي كيفيت بخشهاي وابسته با هزينه كمتر. 4- انطباق گزينه جديد با بهترين راه عملي كردن آن.گروه مهندسي ارزش از طراحان، پيمانكاران، تحليل گران ارزش و كارفرماي يك پروژه اجرايي تشكيل مي شود. اين گروه گرچه در كنار يكديگر و در پروژه اي واحد كار نمي كنند اما از لحاظ موضوع به يكديگر مربوط بوده و با زمينه هاي تخصصي مجموعه نيز آشنايي دارند.نقش گروه طراحي در كاربست موفقيت آميز تحليل ارزش، بسيار مهم است، زيرا بيشتر دست اندركاران عرصه اجرايي بطور كامل به توانايي مهندسي ارزش پي نبرده اند و به بهره گيري عملي از روشهاي فني اين تحليل نپرداخته اند. تحليل گر ارزش بايد راههاي متعادل سازي گروه را دريابد و با آنان همفكري و همدلي كند تا اعضاي مجموعه به تفكر مهندسي ارزش نزديك شوند. تحليل گر ارزش بايد با فراهم آوردن فرصت لازم براي يكايك افراد مجموعه، امكان ارائه ديدگاههاي آنان را ميسر سازد تا افراد بدون نگراني از اينكه ممكن است اظهار نظر آنها چندان فني و عملي نباشد، ديدگاههاي خود را مطرح نمايند.

47 گاهي بهترين و ارزان ترين راه حل ها از پيشنهادها و ديدگاههايي كه به نظر كم ارزش و سطحي مي آيند، حاصل مي شود. مهندسان مشاور در جريان طراحي و پس از ارائه طرح به سختي مي پذيرند كه ارزش داوري را كه براي كار خود قايل اند ممكن است با روشهاي فني و عملي كه گروه تحليل ارزش ارائه مي دهد، ناسازگاري داشته باشد. حال آنكه مشاور و طراح هر چند كه بايد از بيشترين داده ها و آمار موجود در طراحي خود استفاده كنند باز ممكن است به دلايلي، دسترسي به كليه اطلاعات مورد نياز براي تهيه مناسب‌ترين طرح را نداشته باشند. گذشته از اين، بيشترين اشكالات و نارسايي هاي طراحي در مرحله اجرا پيش مي آيد، در مرحله اي كه بازشدن جبه هاي مختلف كاري عوارض پنهان و ناشناخته كار را آشكار مي‌سازد و شرايط جديدي را به طرح تحميل مي نمايد. مهندس مشاور بايد ظرفيت سازگارپذيري روشهايي را كه تحليل ارزش ارائه مي دهد با ارزش هاي داوري خود داشته باشد و تغييرات را به راحتي بپذيرد و تحميل شرايط و ضرورتهاي تحليل ارزش را توهيني به مقام تخصصي خود تلقي ننمايد. پيمانكاران، تقريباً همواره در حين اجرا با مسائل و مشكلات تازه اي روبرو مي شوند كه لزوم تغييرات در طراحي يا حتي بازنگري طراحي ضرورت مي يابد با آنكه بيشترين موارد كاربست روشهاي فني تحليل ارزش، در مرحله اجرا انجام مي شود، بايد پذيرفت كه موفقيت كامل اين كار به توانايي پيمانكاران مجرب براي مشاركت در تحليل ارزش بستگي دارد. يكي از مشكلات كنوني در عرصه اجرايي، دوگانگي بين طراحي و اجرا است. به رسميت شناختن توانايي هاي مدير يا سرپرست كارگاه مي تواند كاربست روشهاي تحليل ارزش را تضمين نمايد.

48 يكي از مشكلات كنوني در عرصه اجرايي، دوگانگي بين طراحي و اجرا است
يكي از مشكلات كنوني در عرصه اجرايي، دوگانگي بين طراحي و اجرا است. به رسميت شناختن توانايي هاي مدير يا سرپرست كارگاه مي تواند كاربست روشهاي تحليل ارزش را تضمين نمايد.كارفرما مهم ترين و اصلي ترين جنبه مشاركت كار را در حلقه تحليل ارزش به عهده دارد. پشتيباني فعالانه كارفرما، ضامن موفقيت و مؤثر واقع شدن كار است. كارفرما براي آنكه تمايل لازم را براي انجام اين پشتيباني پيدا كند، بايد با مسئوليت هاي مجموعه تحليل ارزش و حدود آ“ مسئوليتها در چهارچوب ساختار حق الزحمه اي موافقت نامه طرح، آشنا باشد. با توجه به اينكه بيش از 50 درصد از كل بودجه برنامه ريزي شده بيشتر كشورها صرف كارهاي اجرايي مي شود، از اين رو مجريان طرحها و پروژه ها، متحمل هزينه هاي بس سنگيني مي شوند. محدوديتهاي مالي و قيمت هاي اجرايي كه هر روز افزايش مي‌يابند، بازگشت ارزش كامل پولي را كه كارفرما هزينه مي نمايد و بايد به دور از هر گونه هزينه هاي غير ضروري باشد، به طورجدي مطرح ساخته است. مهندسي ارزش يكي از ابزارهاي مؤثر براي دستيابي به اجراي طرحها با كمترين هزينه، همراه با اطمينان بخشي طرح، سودمندي، قابليت تعمير و نگهداري و حفظ جنبه هاي زيبايي كار است. مهندسي ارزش چون موجب كاهش هزينه هاي اجرايي و صرفه جويي در هزينه ها مي شود، از اين رو كارفرمايان تمايل دارند تا با پرداخت حق الزحمه جداگانه اي به تحليل گران ارزش، همواره از حضور و تداوم فعاليت گروه تحليل گر ارزش در كنار خود، بهره مند باشند.

49 كاربست مهندسي ارزش كه در ابتدا از آمريكا آغاز شد با تأخير به ساير كشورها نيز انتقال يافت. كشورهاي اروپايي، ژاپن و هند بعد از آمريكا بيشترين استفاده را از امكانات بالقوه مهندسي ارزش بردند و با تلفيق روشهاي مهندسي ارزش در آمريكا با روشهاي رايج در كشورهاي خود، به صرفه جويي هاي قابل توجه اي دست يافتند. امكانات بالقوه كاربست مهندسي ارزش در طرحهاي عمراني، بيكران است. پيشگامان اين روش، راه را علامت گذاري و مشخص كرده اند. كشور ما هنوز در ابتداي راه قرار دارد، كارهاي بسياري بايد انجام شود تا بتوان گفت دست اندر كاران عرصه هاي اجرايي كشور ما نيز از فرصت هايي كه توسط مهندسي ارزش در كاستن از هزينه طرحها و پروژه ها فراهم مي شود، بيشترين بهره و فايده را خواهند برد.

50 مهندسي ارزش كاهش هزينه ها و بهبود كيفيت فرايندها
تهیه کننده: موسسه ي مطالعات نوآوري و فناوري ایران اشتهاي سیري ناپذیر انسان براي کمال خواهی و علاقه ي وصف نشدنی او به بهبود، نتیجهاي جز حرکت در مسیر بهتر و بهتر شدن از دیروز در پی ندارد. لحظهاي توقف میتواند دیگري را به جایگاه اول خواسته شدن از سوي مشتري برساند. انجام بهتر هر کار، ارائه ي بهتر هر محصول یا خدمتی و بهتر به ثمر رساندن پروژهها، همگی به واسطه ي بکارگیري مهندسی ارزش شدنی هستند. چه در عصر کارایی و بهرهوري و چه در دوران تمرکز بر کیفیت و چه آنگاه که تفکر رایج در پی انعطاف پذیري و رقابت آمیزي و حتی فراتر از اینها در دوره ي نوآوري، مهندسی ارزش تکنیک ساده، مستقل و زیبایی است که میتواند سازمانها را به موفقیت برساند. چرا که در هر مرحله، مسالهاي براي حل شدن و شیوهاي نیازمند بهبود یافتن وجود دارد. در هر شرایط تیم مهندسی ارزش تلاش میکند تا به مشتري خود بهبودي بیتردید را پیشنهاد دهد. مهمترین تفاوت مهندسی ارزش نسبت به دیگر تکنیکهاي مشابه را باید در رویکرد کارکردگراي آن جستجو کرد. پس از این وجه تمایز، تفکر خلاق و الزام کارتیمی است که این متدولوژي را زبانزد میکند. بیش از 60 سال است که دنیا در حال بکارگیري این متدولوژي ساده و در عین حال قدرتمند است و هنوز هستند کشورها و سازمانهایی که به تازگی با آن آشنا میشوند با این همه، قلب کارکرد و روح خلاقیت مهندسی ارزش در کنار انجام ضربتی آن، همچنان به کشورها و سازمانهاي کهنه کار منفعت رسانی میکند و ایشان را در کاهش هزینه و بهبود کیفیت یاري میرساند. در بسیاري از موارد انجام صفر تا صد مهندسی ارزش حتی کمتر از یک ماه زمان میبرد و در پایان نیز محاسبه ي صرفه جوییهاي اقتصادي آن کاملا محسوس، کمی و قابل اتکا است. سال 1946 پس از جنگ جهانی دوم بود که مهندس ارشد و مدیر تدارکات کمپانی بزرگ جنرال الکتریک در آمریکا، محدودیت جدي کمبود منابع را نپذیرفت و براي یافتن راه چاره تلاش کرد. محدودیتهاي مختلف ناشی از جنگ، اجازه تولید محصولات با کیفیت و با قیمت تمام شدهي مطلوب مشتري را نمیداد. به نظر، چاره اي جز کنار آمدن با این شرایط طبیعی و صبر کردن براي بهبود اوضاع بازار وجود نداشت. اما لورنس دلاس مایلز، ایدهاي در ذهن خود داشت که او را به جور دیگر نگاه کردن سوق میداد.

51 تحلیلهاي منطقی مایلز در مورد سرفصلهاي مالی تولید محصولات، نخستینبار، تحلیل ارزش نام گرفت. او بیان کرد که آنچه مشتري میخواهد خود محصول نیست، بلکه راهحلی است براي برآورده نیازش. نیاز مشتري نیز به واسطه ي انجام کاري صورت میگیرد که محصول ارائه شده به او انجام میدهد. بدینترتیب وي مفهوم کارکرد را تعریف کرد و به صراحت بیان داشت که تمام هزینه ها براي انجام کارکردها است. از منظر این دریچه ي جدید تفکر به هزینه ها، شرکت وي توانست محصولات خود را با قیمت پایینتر و با کیفیت بالاتر به بازار ارائه کند. رفته رفته رویکرد تحلیل ارزش جنرال الکتریک زبانزد شد و مجموعه هاي نظامی آمریکا و سالهاي بعد دیگر کشورها نیز آن را بکار بستند. به عنوان بزرگترین مجموعه ي صنفی و (SAVE International) آنچه انجمن بین المللی مهندسین ارزش آمریکا علمی مروج مهندسی ارزش در دنیا، بر آن تاکید دارد توسعهي بکارگیري متدولوژي و مفهوم مدیریت ارزش در زمینه هاي مختلف است؛ از عمران و سازه گرفته تا خدمات و فناوري اطلاعات. اعضاي متخصص انجمن، استفاده هاي متعدد از متدولوژي ساده و قدرتمند مهندسی ارزش در پروژههاي بزرگ و محصولات کوچک را تجربه کرده اند.

52 انجام مطالعه ي مهندسی ارزش همواره با صرفه ي اقتصادي همراه بوده است
انجام مطالعه ي مهندسی ارزش همواره با صرفه ي اقتصادي همراه بوده است. نمونه هاي واقعی بسیاري در ایران و کشورهاي مختلف دنیا وجود دارد که نشان میدهد هر یک واحد مالی هزینه کردن براي انجام مهندسی ارزش، دهها و صدها برابر کاهش هزینه و صرفه جویی در نتیجه را به دنبال داشته است. همچنین به استناد آمار و گزارشها میتوان تاکید داشت که انجام صحیح مهندسی ارزش با اتکا به متدولوژي علمی آن، به طور حتم حفظ یا ارتقاي کیفیت را به دنبال دارد. مهندسی ارزش را میتوان به اختصار در سه لایه مرور کرد: -1 فلسفه: بهبود ارزش کالا، خدمت، محصول و یا پروژه ي سخت افزاري و نرم افزاري از طریق جستجوي شیوه هاي مختلف انجام کارکرد (هاي) اصلی آن. به تعبیر دیگر: ممارست همیشگی براي کاهش هزینه و حفظ یا ارتقاي کیفیت، همراه با بهرهمندي از خرد جمعی، تفکر خلاق و دانش روز با اتکا به متدولوژي ساده ولی قوي مهندسی ارزش. -2 متدولوژي: مهندسی ارزش در 3 مرحلهي کلی و 6 فاز استاندارد تعریف و حل مساله را دنبال میکند. 3 مرحله (Post و مطالعه ي تکمیلی (Value Study) مطالعه ي ارزش ،(Pre-Study) این متدولوژي عبارتند از: پیش مطالعه مرحله ي مطالعه ارزش که با نام مهندسی ارزش معروف است خود داراي 6 فاز استاندارد است: فاز .Study) ،(Evaluation) ارزیابی ،(Creativity) خلاقیت ،(Function Analysis) تحلیل کارکرد ،(Information) اطلاعات .(Presentation) و ارائه (Development) توسعه

53 -3 ابزار: مهندسی ارزش براي کامل بودن فرایند خود از ابزارهاي مختلف و سادهاي استفاده میکند. برخی ابزارهاي آن تحلیلی هستند و میتوان مشترکات زیادي را بین ابزارهاي درونی این متدولوژي با و مدیریت کیفیت جامع و مباحث مهندسی صنایع یافت. تحلیل پارتو، تکنیکهاي خلاقیت، مدلهاي اقتصاد مهندسی، نوآوري (TQM) از (FAST) نظامیافته، آنالیزهاي تصمیم گیري چندمتغیره چندمعیاره، نمودار تکنیک تحلیل سیستمی کارکرد جمله ابزارهایی هستند که توسط متخصصان مهندسی ارزش بکار میروند. پیاده سازي و آموزش مهندسی ارزش در سطوح استاندارد در سراسر جهان دنبال میشود. این امر باعث شده تا انتقال تجربیات آن از طریق کارگاههاي آموزشی همراه با انجام مطالعه موردي واقعی، به سادگی انجام پذیرد. شرکتهاي ایرانی از سال 1380 به این تکنیک روي آوردهاند و براي حل مسائل تکنیکی و خدماتی خود در سطوح کارشناسی و مدیریتی از آن استفاده میکنند. این متدولوژي در مباحث علمی و اجرایی مدیریت پروژه نیز بسیار مورد تاکید است. دنیاي امروز، مهندسی ارزش را به عنوان یک تفکر غالب در طراحی هر چیز جدید، همواره مدنظر دارد و تلاش میکند به بکارگیري تلفیقی آن با دیگر تکنیکهاي حل مساله، دستاوردهاي به مراتب کم هزینه تر و با ارزشتري را ارائه دهد.

54 مهندسي ارزش از جديدترين راهكارها براي كاهش هزينه ها و بهبود كيفيت در انجام امور فني و مهندسي است. به ديگر سخن، هدف مهندسي ارزش از ميان برداشتن يا اصلاح عاملي است كه باعث تحميل هزينه هاي غير ضروري به اجراي پروژه و يا طرح صنعتي و فني مي شود بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي سيستم وارد كند. در مقاله زير كه به وسيله مهندس معصومه لاجوردي كارشناس دفتر فني توزيع شركت مهندسين دانشمند برق اصفهان تنظيم تدوين و از سوي روابط عمومي برق منطقه اي اصفهان ارسال شده است ويژگيهاي مهندسي ارزش و تعاريف مربوط به آن را مورد بازبيني و ارزيابي قرار مي هد. مهندسي ارزش را بازنگري خلاق و سازمان يافته ارزشها ( Value  ) و هزينه ها (cost )  به منظور بيشينه كردن شاخص ( cost / function ) كرده اند. - مهندسي ارزش صرفا" برنامه اي براي كاهش هزينه ها نيست ، بلكه روشي براي حداكثر كردن ارزش طرح ها است ، زيرا در بعضي موارد ، كارفرما خواستار سهولت بهره برداري و كاهش هزينه ها به قيمت افزايش هزينه هاي مطالعاتي ، طراحي و ساخت است. - مهندسي ارزش با بررسي دقيق كاركرد اجزا و يافتن روش هاي جديدتر و بهتر ، به انجام دادن بهتر كارها كمك مي كند.

55 - مهندس ارزش، تكنيكي موثر براي كاهش هزينه ها، افزايش سودآوري و بهره وري، بهبود كيفيت بدون كاستن از جاذبه هاي ظاهري و جلوگيري از تاثير سوء بر محيط زيست است. - مهندسي ارزش به كارفرما اطمينان مي دهد كه طرحها مي توانند با بازدهي بيشتر انجام شوند. - روش هاي مهندسي ارزش مي تواند موجب اصلاح و ارتقا كيفيت محصولات يا روش ها يا فرآيندهاي توليد و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از مراحل اجرايي يك طرح شود. - مهندسي ارزش يا تحليل ارزش نوعي فن آوري مديريتي است كه در پي برقراري توازن عملي ميان هزينه ، قابليت اطمينان و عملكرد در يك محصول / خدمت ، پروژه ، فرايند يا اجزاي هر يك از آن ها است .

56 سه واژه كليدي در مهندسي ارزش كدامند ؟
ارزش (Value) : اصطلاح ارزش براي مفاهيم مختلف كاربرد دارد و ممكن است با قيمت پولي و يا هزينه مورد سوء تعبير قرار گيرد . اگر يك محصول نيازهاي كامل يك خريدار را در ارتباط با آن محصول برآورده نكند ارزش آن محصول متناسب با قيمت آن نيست . ارزش يك محصول از ديدگاه فروشنده و خريدار متفاوت است و حتي ممكن است استفاده‌كننده‌هاي مختلف بين مفهوم آن اختلاف‌نظر داشته باشند ؛ به عنوان مثال ارزش يك پيچ‌‌گوشتي از ديد يك مكانيك با خانم خانه‌دار متفاوت است . به طور معمول هنگام بحث از ارزش هفت سطح متفاوت از ارزش وجود دارد : 1 - اقتصادي 2 - اخلاقي 3 - اجتماعي 4 - مذهبي 5 - قضائي 6 - زيبايي شناختي . مهندسي ارزش معمولا مرتبط با ارزش اقتصادي است كه اين‌چنين تعريف مي‌شود : كمترين هزينه براي فراهم كردن وظيفه-سرويس مورد‌نياز در زمان و مكان مطلوب و با كيفيت مورد نظر ؛ در ساده‌ترين شكل ارزش برابر است با بها تقسيم بر هزينه . بها (Worth) : در فرهنگ لغت ، بها اين چنين تعريف مي‌شود : ارزشِ چيزيست كه با كيفيت و يا اعتباري كه همراه خود دارد اندازه گيري مي‌شود ؛ به بيان ديگركمترين هزينه‌اي كه به وسيله آن عملكرد اساسي يك جزء كاري قابل دسترسي است . بها متفاوت با هزينه (به عنوان كميتي در واحد زمان) است ؛ آناليز ارزش با شناسايي كاركرد محصول-خدمات و اندازه‌گيري قابل‌قبول بودن كاركرد آن براي استفاده‌كننده ادامه مي‌يابــد . اين عمل مي‌تواند با جمع آوري داده‌هاي آماري و اعتبارسنجي آن با پاسخگويي به سوالهاي زير از ديد مصــــــرف كننده حاصل گردد : هزينه دستيابي به اين كاركرد با طراحي فعلي چه ميزان است ؟ به نظر شما با توجه به عملكرد اين كاركرد ، هزينه آن بايد به چه ميزان باشد؟ هزينه دستيابي به اين كاركرد ، اگر مورد جايگزين وجود داشته باشد چه مقدار است ؟ هزينه (Cost): هزينه نيازمند تعيين دقيق است و عبارت است از مجموع نيروي انساني ، مواد ، نگهداري و هزينه‌هاي غير مستقيم موردنياز براي توليد يك محصول و نگهداري آن در طول عمر محصول است . به عبارت ديگر ، هزينه براي طول عمر يك محصول يا خدمات مدنظر است .

57 زمان بكارگيري مهندسي ارزش چه زمانيست ؟
محدوده كار مهندسي ارزش بستگي به اندازه و پيچيدگي پروژه دارد . بالاترين ميزان برگشت مي‌تواند زماني انجام گيرد كه در اولين مرحله از عمر پروژه قرار داريم ؛ مي‌توان گفت در فاز اوليه طراحي اجراي مهندسي ارزش بسيار موثر است ، چرا كه نظريه‌ها هنوز به صورت مفاهيم وجود دارند . كارفرما و طراح در اين مرحله در تصميمات خود انعطاف‌پذيري بيشتري دارند و تغييرات ، آثار كمتري بر برنامه زمانبندي پروژه دارد . در اين مرحله كه كارفرما و مشاور در حال بررسي بودجه پروژه هستند انجام مطالعه مهندسي ارزش مي‌تواند براي شناسايي عناصر هزينه بر قبل از تصويب بودجه نهايي موثر باشد . مطالعات مهندسي ارزش براي پروژه‌هاي ساخت ، زماني انجام مي‌گيرد كه حدود سي‌درصد از طراحي پيش رفته باشد ؛ به عبارت ديگر ، طراحي نيمه‌تمام را بايد مهندسي ارزش كرد . به طور كلي مي‌توان گفت قبل از اينكه تصميمات مهم در طراحي اتخاذ شود مهندسي ارزش توصيه مي‌شود و در آن زمان بيشترين اثر را روي هزينه‌ها دارد .

58 هر پروژه به طور معمول 5 مرحله توسعه دارد :
1- فرموله كردن مفاهيم (مشخص كردن عملكرد) 2- مرحله طراحي اوليه 3- مرحله طراحي نهائي 4- مرحله ساخت 5- مرحله عمليات حال به تشريح هر يك از اين مراحل خواهيم پرداخت : 1- مرحله فرموله‌كردن مفاهيم : هدف از فاز فرموله‌كردن مفهومي تبديل (ترجمه) نيازمنديهاي كلي (عمومي) به مشخصات عملكردي است . در بيشتر موارد هنوز تصوير كاملي از پروژه نهايي شناخته نشده است ، بدين‌مفهوم كه تصميمات هنوز در شرايط نامشخص هستند . تلاش مهندسي ارزش در اين فاز در جهت تهيه ورودي براي نيل به كاركردها به نحوي است كه در كمترين هزينه انجام يابد . 2- فاز طراحي اوليه : در خلال اين فاز ، مفاهيم تعريف و مشخصات طراحي شروع شده‌اند . اطلاعات جزئي و كافي براي بيان همه چيزهاي كمي و هزينه‌ها در جهت برنامه‌ها ارائه شده است . حال زمان مناسبي براي پرسش از خصوصيات عملكرد و اصلاح آنها در صورت لزوم مي‌باشد . يك مطالعه مهندسي ارزش كه نيازمند آناليز ، خصوصيات فني و طراحي وظايف است مي‌تواند براي گزينه‌هاي جايگزين مشخص و پيشنهاد براي بهبود ارزش باشد .

59 3- فاز طراحي نهائي : در ضمن اين فاز ، جزئيات مشخصات طراحي فرموله و برنامه‌ريزيها انجام شده‌اند . تلاش مهندسي ارزش در اين فاز معمولا محدود به حذف جزئيات مرتبط با محدوديتهاي غيرضروري و زائد است . معمولا طراحي مجدد در اين مرحله نمي‌تواند به صورت موثر و اقتصادي انجام گيرد مگر آنكه پتانسيل صرفه‌جويي طول عمر محصول به اندازه كافي براي تعديل هزينه‌ها بزرگ باشد . 4- مرحله ساخت : در ضمن فاز ساخت ، مهندسي ارزش براي بازبيني مشخصات و نيازمنديهاي قراردادي و سفارش در تغييرات بكار مي‌رود . زمانيكه تغيير در سفارشات تمايل به افزايش هزينه‌هاي قرارداد دارد آنگاه بايستي آناليز ارزش را براي تسهيل در پيدا كردن راه‌حلهاي با هزينه كمتر و جلوگيري از افزايش عملكرد غيرضروري اعمال كرد. 3- فاز طراحي نهائي : در ضمن اين فاز ، جزئيات مشخصات طراحي فرموله و برنامه‌ريزيها انجام شده‌اند . تلاش مهندسي ارزش در اين فاز معمولا محدود به حذف جزئيات مرتبط با محدوديتهاي غيرضروري و زائد است . معمولا طراحي مجدد در اين مرحله نمي‌تواند به صورت موثر و اقتصادي انجام گيرد مگر آنكه پتانسيل صرفه‌جويي طول عمر محصول به اندازه كافي براي تعديل هزينه‌ها بزرگ باشد . 5- مرحله عملياتي و نگهداري : مطالعه مهندسي ارزش در اين فاز به عنوان فرصتي براي ايجاد تغيير پيشنهاد مي‌شود كه در مراحل قبل مقدور نبودند (شايد ناشي از كمبود زمان و يا ديگر محدوديتها باشد) . نتايج مطالعه مهندسي ارزش در اين فاز صرفه‌جويي هزينه با توسعه طول عمر آن از طريق استفاده از مواد جديد ، فرايند و يا طراحي ، كاهش هزينــــه تعميرات ، صرفه جويي در انرژي و ديگر هزينه‌هاي عملياتي است . اجراي مهندسي ارزش براي يافتن پاسخ به اين سوال است كه چه راه حل ديگري كاركرد موردنظر ، فرايند ، محصول و يا اجراي آن را با هزينه كمتري محقق مي‌سازد . بنابراين ، هرچه از زمان عمر پروژه بگذرد پتانسيل كاهش هزينه كم مي‌شود و در نهايت مي‌توان چنين گفت كه تيم طراحـي بيشترين اثر را روي صرفه‌جويي هزينه دارد

60 اثبات كارايي مهندسي ارزش در دنيا 
در كشور ژاپن از 698 شركت كه مورد بررسي قرار گرفته اند ، حدود 71 درصد، مهندسي ارزش را در توليد محصولات و ارايه خدمات خود استفاده كرده اند . در آمريكا و كانادا استفاده از متدولوژي ارزش در صنايع عمده ، عموميت داشته و در  طرح هاي عمومي ( دولتي ) اجباري است . مهندسي ارزش در دايره عمران آمريكا در بين سالهاي 1996 تا 2000 بيش از 35 ميليارد دلار صرفه جويي در پي داشته و از 55 ميليارد دلار هزينه اضافي نيز جلوگيري كرده است ( در حدود درآمد نفتي ايران در همين مدت ) در حاليكه 85 درصد درآمد عربستان ، به عنوان ثروتمندترين كشور عربي ، از فروش نفت حاصل مي شود ، بيش از بيست سال است كه مهندسي ارزش را در دستور كار خود قرار داده است.

61 نگاهي‌ به‌ چندوچون‌ استفاده‌ از مهندسي‌ ارزش‌ در صنايع‌ مهندسي‌ ارزش؛ سنگ‌ بناي‌ اوليه‌ كيفيت‌
مهندسي‌ ارزش‌ يك‌ صحبت‌ جديد نيست‌ بلكه‌ بيش‌ از 50 سال‌ است‌ كه‌ اين‌ موضوع‌ به‌ عنوان‌ يك‌ تكنيك‌ مهندسي‌ صنايع‌ مطرح‌ شده‌ است.اينكه‌ مهندسي‌ ارزش‌ چه‌ چيزي‌ است‌ و چه‌ چيزي‌ نيست‌ بهتر است‌ بگوييم؛ اين‌ روش‌ نسبتهاي‌ فراتر از انتظارات‌ را بيش‌ از آنچه‌ كه‌ قابليتهاي‌ ما بيانگر آن‌ است‌ به‌ ما نشان‌ مي‌دهد.با ديدن‌ ارزشها براي‌ مشتري‌ به‌ عنوان‌ شروع، ممكن‌ است‌ ساختار سازمانها و فرايندها متفاوت‌ با آن‌ چيزي‌ كه‌ الان‌ وجود دارد باشد.متاسفانه‌ در كشور ما شاخصهاي‌ آموزش‌ كه‌ معناي‌ آن‌ ميزان‌ بازدهي‌ فارغ‌التحصيلان‌ است، وجود ندارد. شاخصهاي‌ ديگري‌ در مباني‌ آكادميك‌ بايد درنظر گرفته‌ شود. سابقه‌ اجرايي‌ مهندسي‌ ارزش‌ در ايران‌ حدود يك‌ دهه‌ است‌ اما در قانون‌ برنامه‌ سوم‌ توسعه‌ اقتصادي، اجتماعي‌ و فرهنگي‌ قانون‌گذار نسبت‌ به‌ ضرورت‌ به‌ كارگيري‌ آن‌ در پروژه‌ها تصريح‌ كرده‌ است.محصولي‌ با كيفيت‌ مطلوب‌ مشتري‌ و قابل‌ اعتماد به‌ دست‌ مي‌آيد كه‌ ازنظر بازاريابي‌ حائزاهميت‌ باشد.در بخش‌ حمل‌ونقل‌ در ايران‌ (كه‌ 15 درصدGDP را تشكيل‌ مي‌دهد) و در برنامه‌ريزي‌ و اجراي‌ پروژه‌هاي‌ ترابري‌ اعم‌ از نرم‌افزاري‌ يا سخت‌افزاري، مهندسان‌ مشاور و پيمانكاران‌ از روش‌ مهندسي‌ ارزش‌ استفاده‌ مي‌كنند.در طرح‌ كانال‌ كنترل‌ سيلاب‌ رامشير در استان‌ خوزستان‌ و نيز در شبكه‌ آبياري‌ و زهكشي‌ تجن‌ مازندران‌ از روش‌ مهندسي‌ ارزش‌ براي‌ اصلاح‌ كانال‌ و دستيابي‌ به‌ صرفه‌جويي‌ در هزينه‌ها بهره‌ گرفته‌اند.

62 از مهمترين‌ اهداف‌ مهندسي‌ ارزش‌ توجه‌ به‌ حفظ‌ كاركردهاي‌ اصلي‌ هر فعاليت، كمك‌ به‌ موجه‌ شدن‌ اجراي‌ برخي‌ از پروژه‌ها و جلوگيري‌ از اتلاف‌ منابع‌ برگشت‌ناپذير است. وجود درك‌ متقابل‌ در كارها ميان‌ مشاوران، كارفرمايان‌ و پيمانكاران‌ و ايجاد تصميم‌گيري‌ مشترك‌ در پروژه‌ها، از شاخصهاي‌ مهم‌ بكارگيري‌ علم‌ مهندسي‌ ارزش‌ است.تكيه‌ بر فعاليت‌ و كار تيمي‌ موضوع‌ مهمي‌ است‌ كه‌ در مهندسي‌ ارزش‌ بر آن‌ تاكيد مي‌شود تا به‌ حداكثر موفقيت‌ دست‌ يابند.مهندسي‌ ارزش، به‌عنوان‌ يك‌ تكنيك‌ كارآمد به‌منظور برآورده‌ساختن‌ اهداف‌ پروژه‌ با حداقل‌ هزينه‌ و حفظ‌ كيفيت، جايگاه‌ مناسب‌تري‌ نسبت‌ به‌ ساير تكنيك‌ها در مديريت‌ و برنامه‌ريزي‌ پروژه‌ها به‌ خود اختصاص‌ داده‌ است. مهندسي‌ ارزش‌ كوشش‌ سازمان‌يافته‌ و گروهي‌ براي‌ تحليل‌ عملكرد سيستم‌ها، تجهيزات‌ و خدمات‌ به‌ موسسات‌ به‌ منظور دسترسي‌ به‌ عملكرد واقعي‌ و با حداقل‌ هزينه‌ در طول‌ عمر پروژه‌ است.توجه‌ و تمركز بر عملكرد اصلي‌ و بكارگيري‌ روشهاي‌ خلاقانه‌ ازطريق‌ هم‌انديشي‌ گروهي‌ براي‌ ارتقاي‌ عملكرد و پرهيز از عملكردهاي‌ نامطلوب، از ويژگيهاي‌ برجسته‌ اين‌ روش‌ مي‌باشد. درحال‌ حاضر فرايند مهندسي‌ ارزش‌ در همه‌ كشورهاي‌ صنعتي‌ و حتي‌ كشورهاي‌ حاشيه‌ خليج‌ فارس‌ داراي‌ رشد چشمگيري‌ بوده‌ است‌ و يكي‌ از اركان‌ مهم‌ در فرايند طراحي‌ و اجراي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ و عمراني‌ به‌شمار مي‌رود.

63 درحال‌ حاضر بسياري‌ از پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ به‌ علت‌ كمبود اعتبارات‌ مالي‌ عملاً‌ راكد مانده‌اند كه‌ درصورت‌ بكارگيري‌ مناسب‌ تكنيكهاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ چه‌ بسا بسياري‌ از آن‌ها تكميل‌ و راه‌اندازي‌ شوند. از ويژگيهاي‌ برتر مهندسي‌ ارزش‌ مي‌توان‌ به‌ افزايش‌ و تقويت‌ كارگروهي، تقويت‌ رويكرد كلان‌نگري‌ به‌ پروژه‌ها و بهبود كيفيت‌ محصولات‌ است. روش‌شناسي‌ ارزش‌ را مي‌توان‌ در زيربخشهاي‌ صنعت‌ بويژه‌ صنايع‌ بزرگ‌ مانند خودروسازي‌ نفت‌ و حمل‌ونقل‌ مورداستفاده‌ قرار داد. مهندسي‌ ارزش‌ فرايندي‌ براي‌ دستيابي‌ به‌ بهترين‌ نتيجه‌ ممكن‌ است‌ به‌ گونه‌اي‌ كه‌ كيفيت، ايمني، قابليت‌ اعتماد و قابليت‌ تغيير با هر واحد پولي‌ كه‌ هزينه‌ مي‌گردد، بهبود يابد. اشاره:‌ ‌مهندسي‌ ارزش‌ علمي‌ جديد است‌ كه‌ مدتي‌ بطور جدي‌ در صنايع‌ و در ميان‌ مديران‌ صنعتي‌ كشورمان‌ موردتوجه‌ قرار گرفته‌ است. درحالي‌ كه‌ بيش‌ از نيم‌ قرن‌ است‌ در كشورهاي‌ صنعتي‌ يعني‌ از نيمه‌ دوم‌ قرن‌ گذشته، آغاز شده‌ است. اين‌ علم‌ كه‌ در بدو پيدايش‌ با نام‌ مهندسي‌ تجزيه‌ وتحليل‌VALUE ANALYSIS) ) شناخته‌ شد امروز به‌ عنوان‌ يك‌ روش‌ علمي، سنگ‌بناي‌ اوليه‌ افزايش‌ كيفيت‌ در فرايند توليدي‌ و صنعتي‌ به‌حساب‌ مي‌آيد، و به‌ مهندسي‌ ارزش‌ در صنايع‌ و در بحثهاي‌ تئوريك‌ به‌(VALUE METHODOLOGY) معروف‌ است.

64 ازجمله‌ نتايج‌ مثبتي‌ كه‌ مهندسي‌ ارزش‌ برجاي‌ گذاشته‌ است، معنابخشيدن‌ به‌ كاركردهاي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ بويژه‌ پروژه‌هاي‌ بزرگ‌ و مادر است.‌ ‌وقتي‌ كه‌ در سال‌ 1950 ميلادي‌ آقاي‌ «لارن‌ مايز» (پدر علم‌ مهندسي‌ ارزش)، اين‌ علم‌ را پايه‌ريزي‌ كرد، هرگز فكر نمي‌كرد كه‌ روزي‌ جهان‌ صنعتي‌ به‌ نقطه‌اي‌ برسد كه‌ علم‌ ابداعي‌ او را در فرايند توليد و افزايش‌ كيفيت‌ محصولات، رضايت‌ مشتريان، كاهش‌ زمان‌ انجام‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ و نيز كاهش‌ هزينه‌ها كاملاً‌ دخالت‌ دهند و از آن‌ بهره‌مند شوند. ‌ ‌برطبق‌ تعريف‌ ارائه‌ شده‌ ازطرف‌ انجمن‌ بين‌المللي‌ مهندسي‌ ارزش، مهندسي‌ ارزش‌ عبارت‌ از بكارگيري‌ سيستماتيك‌ روشهاي‌ مشخص‌ و خلاقانه‌ برپايه‌ كار تيمي‌ كه‌ هدف‌ از آن‌ شناسايي‌ و حذف‌ هزينه‌هاي‌ غيرضروري‌ و افزايش‌ كيفيت‌ و كارائي‌ يك‌ محصول‌ يا خدمت‌ درطول‌ عمر آن، مي‌باشد.‌ ‌به‌ عبارت‌ ديگر هدف‌ از مطالعات‌ مهندسي‌ ارزش‌ كاهش‌ هزينه‌هاي‌ طول‌ عمر و افزايش‌ كيفيت‌ و كارايي‌ مي‌باشد به‌نحوي‌ كه‌ كاركردهاي‌ اصلي‌ يك‌ پروژه‌ حفظ‌ گردد. ‌ ‌تجربيات‌ نشان‌دهنده‌ اين‌ امر است‌ كه‌ بازگشت‌ سرمايه‌(R.O.R) در مهندسي‌ ارزش‌ به‌طور متوسط‌ 20:1 مي‌باشد. به‌ عبارت‌ ديگر به‌ ازاي‌ هر دلار سرمايه‌گذاري‌ شده‌ در بخش‌ مهندسي‌ ارزش، 20 دلار صرفه‌جويي‌ در كل‌ پروژه‌ مشاهده‌ شده‌ است.

65 ‌امروز در بسياري‌ از كشورهاي‌ توسعه‌يافته‌ مانند ژاپن، انگلستان‌ و آمريكا، آنچنان‌ مهندسي‌ ارزش‌ را با روند و چرخه‌ توليدي‌ و صنعتي‌ خود پيوند داده‌اند كه‌ جزء جدايي‌ناپذير صنعت‌شان‌ شده‌ است.‌ ‌در اين‌باره‌ مي‌توان‌ به‌ صنعت‌ حمل‌ونقل، راه‌آهن، صنايع‌ ساختمان، مسايل‌ محيطزيست، علوم‌ پزشكي، پروژه‌هاي‌ بزرگ‌ نفت‌ و گاز و سدسازي‌ اشاره‌ كرد كه‌ در بيش‌ از 30 كشور پيشرفته‌ جهان‌ تحت‌ نظارت‌ علم‌ مهندسي‌ ارزش‌ اداره‌ و كنترل‌ مي‌شوند.‌ ‌با آغاز هزاره‌ جديد و طرح‌ جهاني‌ شدن‌ جوامع، تمامي‌ حركتهاي‌ صنعتي‌ و اجرايي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ و علمي‌ كشورهاي‌ توسعه‌يافته، بدون‌ حضور و استفاده‌ از علم‌ مهندسي‌ ارزش‌ غيرممكن‌ شده‌ است‌ چرا كه‌ يكي‌ از اصول‌ مهم‌ و باثبات‌ جهاني‌ شدن‌ در امر توليد و صنعت، نهادينه‌ كردن‌ كيفيت‌ در محصولات‌ و كالاهاي‌ توليدي‌ است. ‌ ‌باتوجه‌ به‌ اينكه‌ فاكتور ارزش‌ معادل‌ با نسبت‌ مجموع‌ كيفيت‌ و كارايي‌ يك‌ محصول‌ به‌ هزينه‌هاي‌ طول‌ عمر آن‌ مي‌باشد مي‌توان‌ نتيجه‌ گرفت‌ كه‌ رابطه‌ ارزش‌ يك‌ محصول‌ با كيفيت‌ و كارايي‌ آن‌ يك‌ رابطه‌ مستقيم‌ و با هزينه‌هاي‌ آن‌ يك‌ رابطه‌ معكوس‌ مي‌باشد. ‌باتوجه‌ به‌ وجود محدوديتهاي‌ بودجه‌اي‌ و زمان‌ و پيچيدگي‌ شرايط‌ رقابتي‌ و كاهش‌ فواصل‌ رقابتي، تنها سازمانهايي‌ توان‌ رقابت‌ را خواهند داشت‌ كه‌ كارايي‌ محصولات‌ يا خدمات‌ خود را افزايش‌ و هزينه‌هاي‌ غيرضروري‌ خود را كاهش‌ دهند.

66 ‌يكي‌ از ويژگيهاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ منحصر به‌ فرد بودن‌ آن‌ در صنايع‌ و تمامي‌ عرصه‌ها مي‌باشد زيرا اولاً‌ اين‌ روش‌ مبتني‌ بر كار تيمي‌ بوده‌ و ثانياً‌ استفاده‌ از خلاقيت‌ يكي‌ از مهمترين‌ مراحل‌ آن‌ است. همچنين‌ مهندسي‌ ارزش‌ به‌ علت‌ ماهيت‌ كاركردگرا (FUNCTION ORIENTED) بودن‌ آن‌ همان‌گونه‌ كه‌ در بالا اشاره‌ رفت، در هر صنعتي‌ كه‌ محصول‌ آن‌ داراي‌ كاركرد باشد قابل‌ استفاده‌ مي‌باشد.‌ ‌مثلاً‌ برطبق‌ آمارهاي‌ بدست‌ آمده، در آمريكا در 90 درصد پروژه‌هاي‌ حمل‌ونقل‌ و راهسازي‌ و 25 درصد پروژه‌هاي‌ ساختماني، مهندسي‌ ارزش‌ مورداستفاده‌ قرار مي‌گيرد. نتايج‌ حاصل‌ از اين‌ مطالعات‌ در ساير كشورها بهترين‌ دليل‌ براي‌ بكارگيري‌ اين‌ روش‌ در كشور ما مي‌باشد.‌ ‌اين‌ گزارش‌ سعي‌ بر آن‌ دارد تا با طرح‌ پرسشهايي‌ درباره‌ مهندسي‌ ارزش، ديدگاههاي‌ كارشناسي‌ صاحب‌نظران‌ و دست‌اندركاران‌ صنعت‌ و مديريت‌ كشور را جويا شود و تعريفي‌ جامع‌ از اين‌ علم‌ را ارائه‌ و ويژگيها و كاربردهاي‌ آن‌ را در صنايع‌ كشورمان‌ موردمطالعه‌ قرار دهد. اميد كه‌ مورداستفاده‌ مناسب‌ واقع‌ شود. ‌ ‌كارشناسان‌ و صاحب‌نظراني‌ كه‌ ما را در اين‌ گزارش‌ با انديشه‌هاي‌ خود ياري‌ كرده‌اند، عبارتند از: - آقاي‌ مهندس‌ فرزين‌ انتصاريان‌ - مديرعامل‌ گروه‌ كارشناسان‌ ايران -آقاي‌ دكتر محمد بلوريان‌ تهراني‌ - مدرس‌ دانشگاه‌ و پژوهشگر پروژه‌هاي‌ تحقيقات‌ بازار - آقاي‌ مهندس‌ مجيد بابايي‌ - عضو هيات‌ مديره‌ و معاون‌ طرح‌ و برنامه‌ شركت‌ مترا - آقاي‌ دكتر محمد سعيد جبل‌ عاملي‌ - مديركل‌ ارتباط‌ با صنعت‌ دانشگاه‌ علم‌ و صنعت‌ ايران‌ و عضو هيات‌ مديره‌ انجمن‌ مهندسي‌ ارزش‌ ايران‌

67 - آقاي‌ مهندس‌ علي‌ رضايي‌ - دبير كميته‌ بهره‌وري‌ وزارت‌ راه‌ و ترابري‌ - آقاي‌ دكتر محمدحسين‌ سليمي‌ - رئيس‌ دانشكده‌ مهندسي‌ صنايع‌ دانشگاه‌ صنعتي‌ اميركبير - آقاي‌ مهندس‌ محمدرضا فرشيدنژاد - كارشناس‌ معاونت‌ ساخت‌ و توسعه‌ راه‌آهن‌ و عضو گروه‌ برنامه‌ريزي‌ نظارت‌ كميته‌ بهره‌وري‌ وزارت‌ راه‌ و ترابري‌

68 تعريف‌ جامع‌ از مهندسي‌ ارزش‌ ‌ ‌پرسش‌ نخست‌ تدبير از كارشناسان‌ درباره‌ ارائه‌ تعريفي‌ كلي‌ از مهندسي‌ ارزش‌ بود. آقاي‌ دكتر جبل‌ عاملي‌ به‌ اين‌ پرسش‌ چنين‌ پاسخ‌ داد: تغييرات‌ وسيع‌ و تحولات‌ تكنولوژيك‌ در سالهاي‌ اخير و افزايش‌ چشمگير هزينه‌هاي‌ سرمايه‌گذاري‌ بويژه‌ در پروژه‌هاي‌ ملي‌ و نيز هزينه‌هاي‌ بهره‌برداري‌ و نگهداري‌ از اين‌ طرحها موجب‌ توجه‌ جدي‌ به‌ روشها و ابزارهاي‌ علمي‌ براي‌ صرفه‌جويي‌ در هزينه‌ها شده‌ است. به‌ دليل‌ ناكارآمدي‌ روشهاي‌ سنتي‌ در زمينه‌ ارزيابي‌ فني‌ و اقتصادي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ و عمراني، ابداع‌ روشها و تكنيك‌هاي‌ جديد براي‌ كنترل‌ هزينه‌ها و ارائه‌ راههاي‌ جايگزين‌ براي‌ انجام‌ طرحها به‌ عنوان‌ يك‌ الزام‌ در فرايند مديريت‌ هزينه‌ در اين‌ پروژه‌ها مطرح‌ شده‌ است.‌ ‌مهندسي‌ ارزش‌ به‌عنوان‌ يك‌ تكنيك‌ كارآمد به‌ منظور برآورده‌ ساختن‌ اهداف‌ پروژه‌ با حداقل‌ هزينه‌ و حفظ‌ كيفيت، جايگاه‌ مناسبتري‌ نسبت‌ به‌ ساير تكنيك‌ها در مديريت‌ و برنامه‌ريزي‌ پروژه‌ها به‌ خود اختصاص‌ داده‌ است. وظيفه‌ اصلي‌ مهندسي‌ ارزش‌ برقراري‌ تعادل‌ بين‌ هزينه، عملكرد و كيفيت‌ است. از ديد مهندسي‌ ارزش، نيازها و مطلوبيت‌هاي‌ مشتري‌ از اهميت‌ ويژه‌اي‌ برخوردار است‌ و درنتيجه‌ «ارزش‌ مطلوب‌ تنها زماني‌ حاصل‌ مي‌شود كه‌ مشتري‌ راضي‌ باشد». با اين‌ ديدگاه‌ به‌ منظور اندازه‌گيري‌ مطلوبيت‌ موردنظر از شاخصي‌ تحت‌ عنوان‌ «شاخص‌ ارزش» استفاده‌ مي‌شود. اين‌ شاخص‌ به‌ صورت‌ زير تعريف‌ مي‌شود.

69 هزينه‌ بهاي‌ كيفيت‌ + بهاي‌ عملكرد = شاخص‌ ارزش‌ ‌پس‌ ارزش‌ عبارتست‌ از نسبت‌ بهايي‌ است‌ كه‌ مشتري‌ بابت‌ عملكرد و كيفيت‌ مي‌پردازد به‌ هزينه‌اي‌ كه‌ بايستي‌ براي‌ دسترسي‌ به‌ عملكرد و كيفيت‌ موردنظر پرداخته‌ شود. ‌البته‌ شاخص‌ ارزش‌ درارتباط‌ با كاربردهاي‌ مختلف‌ مي‌تواند به‌ صورت‌هاي‌ ديگر نيز تعريف‌ شود؛ قيمت‌مطلوبيت‌ = شاخص‌ ارزش يا هزينه‌عملكرد = شاخص‌ ارزش‌‌ ‌باتوجه‌ به‌ تعاريف‌ فوق‌ بهبود شاخص‌ ارزش‌ به‌ راههاي‌ مختلفي‌ امكان‌پذير است. يك‌ راه‌ توسعه‌ و بهبود عملكرد با ثابت‌ نگه‌ داشتن‌ هزينه‌هاست. اين‌ راه‌حل‌ موسوم‌ به‌ هدف‌ عملكرد است‌ راه‌حل‌ ديگر كاهش‌ هزينه‌ها با حفظ‌ عملكرد است‌ كه‌ هدف‌ هزينه‌ ناميده‌ مي‌شود.‌ ‌اما راه‌حل‌ سوم‌ كه‌ به‌ هدف‌ ارزش‌ معروف‌ است، به‌ دنبال‌ بهبود توأم‌ عملكرد و هزينه‌ مي‌باشد. يعني‌ بايستي‌ با تاكيد بر عملكرد هزينه‌ اجزا يا بخشهايي‌ كه‌ عملكرد كارآيي‌ ندارند كاهش‌ يابد و اهميت‌ و كيفيت‌ آنها ارتقأ يابد. مهندسي‌ ارزش‌ رويكردي‌ مناسب‌ براي‌ دسترسي‌ به‌ هدف‌ ارزش‌ ارائه‌ مي‌دهد. به‌ همين‌ دليل‌ مهندسي‌ ارزش‌ به‌ صورت‌ زير تعريف‌ شده‌ است: «مهندسي‌ ارزش‌ كوششي‌ سازمان‌يافته‌ و گروهي‌ براي‌ تحليل‌ عملكرد سيستمها، تجهيزات‌ و خدمات‌ به‌ موسسات، به‌منظور دسترسي‌ به‌ عملكرد واقعي‌ و با حداقل‌ هزينه‌ در طول‌ عمر پروژه‌ است‌ به‌ گونه‌اي‌ كه‌ راه‌حلهاي‌ ارائه‌ شده‌ سازگار با كيفيت‌ و ايمني‌ موردنظر باشد».‌ ‌آقاي‌ دكتر بلوريان‌ تهراني‌ تعريف‌ خود را درباره‌ مهندسي‌ ارزش، اين‌گونه‌ ارائه‌ كرد، مهندسي‌ارزش‌ياVE), VALUE ENGINEERING)، يك‌ روش‌ اجرايي‌ در مديريت‌ پروژه‌هاست.

70 اين‌ روش‌ كه‌ در كشورهاي‌ پيشرفته‌ دنيا در حدود 50 سال‌ سابقه‌ اجرايي‌ دارد، با روشها و مفاهيمي‌ مانند مديريت‌ ارزش‌(VALUE MANAGEMENT) و تجزيه‌و تحليل‌ ارزش‌(VALUE ANALYSIS) بسيار نزديك‌ است‌ و به‌ معني‌ يك‌ رويكرد گروهي، سيستماتيك، كاركردگرا و داراي‌ كاربردهاي‌ حرفه‌اي‌ است‌ كه‌ براي‌ حل‌ مسايل‌ و پيچيدگي‌هاي‌ اجرايي، كاهش‌ هزينه‌ها، بهبود عملكرد، ارتقاي‌ كيفيت، حذف‌ هزينه‌هاي‌ غيرضروري‌ و ايجاد و افزايش‌ ارزشهاي‌ موردانتظار كارفرما، كاربران‌ و جامعه‌ - به‌ طور همزمان‌ - به‌ كار مي‌رود. به‌ عبارت‌ ديگر، مهندسي‌ ارزش‌ مجموعه‌ فعاليتهايي‌ است‌ كه‌ به‌طور سيستماتيك‌ و منظم‌ انجام‌ مي‌شود تا كالا يا خدمتي‌ با صفات‌ و مشخصات‌ موردنظر مشتري، با حداقل‌ قيمت‌ يا هزينه‌ تمام‌ شده‌ و حداكثر ارزشهاي‌ موردانتظار، طراحي‌ و يا اجرا شود. ‌ ‌سابقه‌ اجرايي‌ اين‌ روش‌ در ايران، شايد يك‌ دهه‌ باشد اما در قانون‌ برنامه‌ سوم‌ توسعه‌ اقتصادي، اجتماعي‌ و فرهنگي، قانون‌گذار نسبت‌ به‌ ضرورت‌ به‌ كارگيري‌ مهندسي‌ ارزش‌ در پروژه‌ها تصريح‌ كرده‌ است.‌ ‌آقاي‌ مهندس‌ انتصاريان‌ از زاويه‌اي‌ ديگر به‌ مهندسي‌ ارزش‌ نگاه‌ و آن‌ را چنين‌ تعريف‌ كرد: مهندسي‌ ارزش‌ يك‌ مبحث‌ جديد نيست‌ بلكه‌ بيش‌ از نيم‌ قرن‌ است‌ كه‌ اين‌ موضوع‌ به‌ عنوان‌ يك‌ تكنيك‌ مهندسي‌ صنايع‌ مطرح‌ شده‌ است‌ و بيشتر در ابعاد طراحي‌ به‌ كار رفته‌ است‌ و هدف‌ آن‌ حذف‌ فعاليتهايي‌ در فرايند توليدات‌ كه‌ در عملكرد محصولي‌ كه‌ درنهايت‌ طراحي‌ و توليد مي‌شود از ارزش‌افزوده‌ برخوردار نيست.

71 ‌حال‌ اينكه‌ ما چه‌طور پس‌ از اين‌ همه‌ مدت‌ اكنون‌ توجهمان‌ به‌ اين‌ موضوع‌ جلب‌ شده‌ است‌ و خواهان‌ درج‌ مطلب‌ درباره‌ اين‌ موضوع‌ هستيم‌ جاي‌ سوال‌ است!؟‌ ‌به‌عبارت‌ ديگر مهندسي‌ ارزش‌ و اينكه‌ از اين‌ تكنيك‌ در انجام‌ طراحي‌ها بهره‌ گرفته‌ شود يك‌ امري‌ بديهي‌ است. دليل‌ اينكه‌ اكنون‌ به‌ اين‌ موضوع‌ رسيده‌ايم‌ به‌ ساختار صنعت‌ ما برمي‌گردد، و اينكه‌ در صنعت‌ ما به‌ دو دليل‌ مهندسي‌ ارزش‌ مطرح‌ نبوده‌ است: نخست‌ اينكه‌ ارزش‌ نهادن‌ به‌ مشتري‌ و قيمت‌ تمام‌ شده‌ در توليدات‌ صنعتي‌ نقش‌ مهمي‌ را ايفا نمي‌كرده‌ است. ‌ ‌به‌ عبارت‌ ديگر ارزش‌ اين‌ مسئله‌ احساس‌ نمي‌شده‌ است‌ و به‌ دليل‌ وجود ساختار دولتي‌ و نهادهاي‌ دولتي‌ و مسائل‌ يارانه‌اي‌ مجبور نبوده‌ايم‌ كه‌ هزينه‌هاي‌ اضافي‌ را حذف‌ كنيم‌ و يا اينكه‌ كيفيت‌ محصول‌ را در دنياي‌ رقابتي‌ افزايش‌ دهيم. ‌ ‌دوم، متاسفانه‌ ما طراح‌ نبوده‌ايم‌ و حتي‌ در كپي‌سازي‌ نيز به‌ مسائل‌ فوق‌ توجه‌ نكرده‌ايم‌ و گاهي‌ حتي‌ اختراع‌ و ابداع‌ كشورهاي‌ ديگر را به‌ نام‌ خودمان‌ ازطريق‌ مهندسي‌ معكوس‌ (طراحي‌ مجدد) اعلام‌ مي‌كنيم‌ و به‌ هيچ‌ وجه‌ به‌ اصول‌ و مسائلي‌ كه‌ در درون‌ آن‌ از ابتداي‌ طراحي‌ موردتوجه‌ بوده‌ علاقه‌ و دسترسي‌ نداشته‌ايم، پس‌ در اين‌ فضا مهندسي‌ ارزش‌ از جايگاه‌ خاصي‌ برخوردار نيست.

72 ‌به‌ اين‌ علت‌ است‌ كه‌ مهندسي‌ ارزش‌ در كشور ما بعداز گذشت‌ پنج‌ دهه‌ به‌ عنوان‌ يك‌ موضوع‌ جديد مطرح‌ مي‌شود و اين‌ درصورتي‌ است‌ كه‌ هر سازماني‌ به‌ هر شكلي‌ در ابداع‌ و طراحي‌ محصول‌ خود دخيل‌ باشد و با اين‌ مفهوم‌ سروكار داشته‌ و آشنا باشد. ‌ ‌آقاي‌ دكتر سليمي، در پاسخ‌ به‌ اين‌ پرسش‌ تدبير كه‌ ميزان‌ تاثير مهندسي‌ ارزش‌ در اجراي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ چقدر است، گفت: مهندسي‌ ارزش‌ يك‌ متدولوژي‌ است‌ كه‌ به‌ صورت‌ تيمي‌ و تخصصي‌ نسبت‌ به‌ كاهش‌ هزينه‌ها، زمان‌ انجام‌ طرح‌ و ارتقأ كيفيت‌ آن‌ (اعم‌ از عمراني‌ و صنعتي) به‌طور خلاق‌ اقدام‌ مي‌نمايد.‌ ‌در اين‌ روش‌ مهندسي، از تكنيكهاي‌ بخش‌ و تحليل‌ كاركرد و تحليل‌ هزينه‌ در دوره‌ عمر طرح‌ استفاده‌ مي‌شود.‌ ‌تحقيقات‌ انجام‌ گرفته‌ در كشورهاي‌ مختلف‌ صنعتي‌ جهان‌ به‌طور اجماع‌ مشخص‌ شده‌ است‌ كه‌ حداقل‌ 30 درصد از هزينه‌ طرحها كاهش‌ مي‌يابد كه‌ عمده‌ اين‌ كاهش‌ در درجه‌ اول‌ در بحش‌ طراحي‌ است‌ و مابقي‌ در بخش‌ اجرأ و بهره‌برداري‌ از محصول‌ يا فرايند است. ضمناً‌ مشخص‌ شده‌ است‌ كه‌ بهره‌وري‌ مهندسي‌ ارزش‌ بسيار بالاست‌ (90%) يعني‌ اجراي‌ طرحهاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ باعث‌ شده‌ است‌ كه‌ به‌طور متوسط‌ 90 درصد بهره‌وري‌ افزايش‌ يابد، درحالي‌ كه‌ هزينه‌ اجراي‌ مهندسي‌ ارزش‌ به‌ نسبت‌ خود طرح‌ زير يك‌ درصد است‌ و به‌ ازأ يك‌ واحد پول‌ 25 تا 100 واحد بازگشت‌ سرمايه‌ دارد.

73 ‌دكتر جبل‌ عاملي‌ به‌ ميزان‌ رشد و توسعه‌ علم‌ مهندسي‌ ارزش‌ طي‌ دهه‌ اخير در جهان‌ و ايران‌ اشاره‌ كرد و در اين‌باره‌ افزود: از زمان‌ طرح‌ مهندسي‌ ارزش‌ در زمينه‌ طراحي‌ محصول‌ تاكنون‌ تحولات‌ اساسي‌ در نحوه‌ تجزيه‌وتحليل‌ مسائل‌ با اين‌ تكنيك‌ بوجود آمده‌ است. اين‌ تكنيك‌ در دهه‌هاي‌ اخير به‌ سرعت‌ در پروژه‌هاي‌ عمراني‌ و ملي‌ در كشورهاي‌ مختلف‌ توسعه‌ يافته‌ و صرفه‌جويي‌هاي‌ عمده‌ در هزينه‌ها و پي‌آمدهاي‌ پولي‌ مثبت‌ را در پروژه‌هاي‌ ملي‌ و سرمايه‌بر در كشورهاي‌ مختلف‌ به‌ همراه‌ داشته‌ است. اين‌ روند تاجايي‌ ادامه‌ يافته‌ است‌ كه‌ بكارگيري‌ مهندسي‌ ارزش‌ در پروژه‌هاي‌ عمراني‌ در بسياري‌ از كشورها اجباري‌ است‌ و شركتهاي‌ زيادي‌ در سطح‌ جهان‌ خدمات‌ مشاوره‌اي‌ در اين‌ زمينه‌ ارائه‌ مي‌دهند.‌ ‌در كشور ما نيز اين‌ روند، دوره‌ آغاز رشد خود را طي‌ مي‌كند و علاوه‌ بر فعاليتهاي‌ تحقيقاتي‌ كه‌ در دانشگاههاي‌ مختلف‌ آغاز شده‌ است، تاكيد برنامه‌ سوم‌ و پيگيري‌ سازمان‌ مديريت‌ و برنامه‌ريزي‌ كشور و نيز تشكيل‌ «انجمن‌ مهندسي‌ ارزش‌ ايران» در سال‌ جاري‌ دورنماي‌ روشن‌ و اميدواركننده‌اي‌ را براي‌ توسعه‌ فرهنگ‌ بكارگيري‌ مهندسي‌ ارزش‌ و تدوين‌ الزامات‌ قانوني‌ در اين‌ زمينه‌ ترسيم‌ نموده‌ است.تفاوتهاي‌ اساسي‌ ‌آيا رويكردهاي‌ كاهش‌ هزينه‌ و مهندسي‌ ارزش‌ با يكديگر تفاوت‌ دارند. اين‌ پرسش‌ بعدي‌ تدبير از صاحبنظران‌ اين‌ رشته‌ بود. دكتر جبل‌ عاملي‌ ديدگاه‌ خود را در اين‌باره‌ چنين‌ مطرح‌ كرد. ‌ ‌مهندسي‌ ارزش‌ به‌ دنبال‌ دستكاري‌ هزينه‌ها جهت‌ كاهش‌ قيمت‌ تمام‌ شده‌ نيست، بلكه‌ نگاهي‌ جامع‌تر به‌ مسايل‌ دارد. تفاوت‌ اساسي‌ فرايند مهندسي‌ ارزش‌ با ساير رويكردهاي‌ كاهش‌ هزينه‌ نيز در همين‌ نكته‌ است. حتي‌ ممكن‌ است‌ از طريق‌ فرايند مهندسي‌ ارزش‌ هزينه‌ها افزايش‌ يابد، اما افزايش‌ كيفيت‌ و ارتقأ عملكرد در حدي‌ است‌ كه‌ اصطلاحاً‌ گفته‌ مي‌شود اين‌ تغيير «مي‌ارزد».

74 ‌مهندسي‌ ارزش‌ نگرشي‌ اجرايي‌ و عملگرا همراه‌ با تجزيه‌وتحليل‌ مسئله‌ به‌ صورت‌ سيستمي‌ و نظام‌مند دارد. البته‌ از ديدگاه‌ مهندسي‌ ارزش‌ بايستي‌ راهكارهاي‌ جايگزين‌ به‌ منظور كاهش‌ هزينه‌ها و ارتقاي‌ كيفيت‌ و مطلوبيت‌ ارائه‌ شود و راهكارهاي‌ جايگزين‌ نيز بايستي‌ از دو ويژگي‌ مهم‌ «كارايي» و «موثربودن» برخوردار باشند.‌ ‌توجه‌ و تمركز بر «عملكرد اصلي» و بكارگيري‌ روشهاي‌ خلاقانه‌ ازطريق‌ هم‌انديشي‌ گروهي‌ براي‌ ارتقأ عملكرد و پرهيز از «عملكردهاي‌ نامطلوب»، از ويژگيهاي‌ برجسته‌ اين‌ روش‌ مي‌باشد. در اينجا ايده‌ اصلي‌ اين‌ است‌ كه‌ هر هزينه‌اي‌ تنها بايستي‌ جهت‌ عملكرد باشد و از هر هزينه‌اي‌ كه‌ در راهي‌ غير از توسعه‌ عملكرد اصلي‌ هزينه‌ شود بايد اجتناب‌ نمود.‌ ‌مهندسي‌ ارزش‌ يك‌ برنامه‌ تيپ‌ و يك‌ دستورالعمل‌ تكراري‌ و دائمي‌ براي‌ كاهش‌ هزينه‌ها نيست، فرايند مهندسي‌ ارزش‌ و راه‌حلهايي‌ كه‌ ارائه‌ مي‌دهد از طرحي‌ به‌ طرح‌ ديگر متفاوت‌ و مبتني‌ بر واقعيات‌ و شرايط‌ زماني‌ و مكاني‌ پروژه‌ها و طرحها مي‌باشد. درنهايت‌ بايدگفت‌ اجراي‌ مهندسي‌ ارزش‌ لزوماً‌ به‌ اين‌ معنا نيست‌ كه‌ طراحان‌ خوب‌ عمل‌ نكرده‌اند، بلكه‌ تاكيد بر اين‌ نكته‌ است‌ كه‌ همواره‌ شرايط‌ اجتماعي، فني‌ و اقتصادي‌ يافت‌ مي‌شود كه‌ دسترسي‌ به‌ ارزش‌ بالاتر در آن‌ شرايط‌ امكان‌پذير است.

75 ‌در برنامه‌ كاري‌ مهندسي‌ ارزش‌ نه‌ تنها راهكارهاي‌ مطرح‌ شده‌ در طراحي‌ موردسوال‌ و ارزيابي‌ قرار مي‌گيرد، بلكه‌ سوالاتي‌ كه‌ در ارزيابي‌ مطرح‌ مي‌شود بسيار فراتر از سوالاتي‌ است‌ كه‌ مدنظر طراحان‌ مي‌باشد. در اينجا محدوده‌ سوالات‌ حتي‌ به‌ موجوديت‌ طرح‌ يا محصول‌ يا پروژه‌ نيز مربوط‌ مي‌شود:- چرا پروژه‌ اجرا مي‌شود؟- عملكرد اصلي‌ پروژه‌ چيست؟ - آيا امكان‌ تغيير يا بهبود عملكرد وجود دارد؟ - پروژه‌ با چه‌ روشي‌ اجرا مي‌شود؟- چرا پروژه‌ با اين‌ روش‌ اجرا مي‌شود؟- آيا روش‌ جايگزين‌ براي‌ اجرا وجود دارد؟ - هزينه‌ روش‌ يا روشهاي‌ جايگزين‌ چه‌ مقدار است؟‌ ‌پاسخ‌ به‌ اين‌ سوالات‌ اساسي‌ رويكردي‌ است‌ كه‌ در مهندسي‌ ارزش‌ دنبال‌ مي‌شود. از اين‌رو مي‌توان‌ گفت‌ عوامل‌ و دلايل‌ زيادي‌ حاكي‌ از آن‌ است‌ كه‌ بسياري‌ از جزئياتي‌ كه‌ در ضمن‌ طراحي‌ از قلم‌ افتاده‌اند يا با دقت‌ كامل‌ مدنظر قرار نگرفته‌اند، موجب‌ تحميل‌ هزينه‌هاي‌ اضافي‌ بر طراحي، ساخت‌ و بهره‌برداري‌ از پروژه‌ها مي‌شوند و درنهايت‌ موجب‌ كاهش‌ ارزش‌ پروژه‌ مي‌شوند، عواملي‌ از قبيل‌ باورها و ايده‌هاي‌ نادرست، اطلاعات‌ ناكافي، كمبود وقت، تفكر مبتني‌ بر عادات‌ و سنن، قضاوتهاي‌ منفي، ضعف‌ در روابط‌ انساني، تغيير درخواسته‌هاي‌ مديريت، ريسك‌گريزي، و طراحي‌ و تخمين‌ بالاتر از حد نياز ازجمله‌ دلايل‌ پايين‌ بودن‌ ارزش‌ در پروژه‌ها مي‌باشد. ‌با آقاي‌ دكتر بلوريان‌ تهراني‌ نيز اين‌ پرسش‌ را مطرح‌ كرديم‌ وي‌ در اين‌باره‌ اعتقاد داشت: كاربردهاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ در صنايع‌ بسيار متفاوت‌ و متنوع‌ است‌ و مي‌تواند شامل‌ طراحي‌ محصول، انتخاب‌ مواد، نمونه‌سازي‌ و انتخاب‌ عوامل‌ موثر در توليد (يا در فرايند توليد) باشد كه‌ درنتيجه‌ اجراي‌ آن، ارتباط‌ مستقيمي‌ بين‌ قيمتها، عملكردها و ارزش‌افزوده‌ حاصل‌ مي‌شود و محصولي‌ با كيفيت‌ مطلوب‌ مشتري‌ و قابل‌ اعتماد به‌ دست‌ مي‌آيد كه‌ ازنظر بازاريابي‌ حائزاهميت‌ باشد.

76 اهداف‌ مهم‌ مهندسي‌ ارزش‌
‌ ‌آقاي‌ مهندس‌ رضايي‌ در پاسخ‌ به‌ اين‌ پرسش‌ كه‌ در اجراي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي، مهندسي‌ ارزش‌ چه‌ اهدافي‌ را پي‌ مي‌گيرد گفت، حجم‌ زياد هزينه‌هاي‌ مالي‌ (ريالي‌ و ارزي) پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ در كشور و گستردگي‌ و پيچيدگيهاي‌ آنها، بهره‌گيري‌ از شيوه‌هاي‌ مطرح‌ و موفق‌ در زمينه‌ تخصيص‌ بهينه‌ بودجه‌ و صرفه‌جويي‌ در زمينه‌ اين‌گونه‌ طرحها را ضروري‌ مي‌كند. درحال‌ حاضر تعداد بسيار زيادي‌ از پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ به‌ دليل‌ كمبود نقدينگي‌ و اعتبارات‌ مالي‌ عملاً‌ راكد مانده‌اند كه‌ درصورت‌ بكارگيري‌ مناسب‌ تكنيكهاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ چه‌ بسا بسياري‌ از آنها تكميل‌ و راه‌اندازي‌ شوند.‌ ‌مهندسي‌ ارزش‌ مي‌تواند به‌عنوان‌ شيوه‌اي‌ كارآمد با اهداف، شناسايي‌ و حذف‌ هزينه‌هاي‌ غيرضروري، كوتاه‌ نمودن‌ زمان‌ اجرأ و راه‌اندازي، بهينه‌سازي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ (كليه‌ زيربخشهاي‌ صنعت) موثر واقع‌ شود. ‌ ‌مهندس‌ انتصاريان‌ نيز ضمن‌ اشاره‌به‌ مديريت‌ فرايند آن‌ را با مهندسي‌ ارزش‌ هم‌ رديف‌ دانست‌ و اهداف‌ آن‌ را چنين‌ مطرح‌ كرد، در مهندسي‌ ارزش‌ آنچه‌ را كه‌ در سالهاي‌ دور مطرح‌ بوده‌ است، شبيه‌سازي‌ ذهني‌ از محصول‌ و فرايندهاي‌ بهتر و منابع‌ آن‌ است‌ و اين‌ شبيه‌سازي‌ ذهني‌ در يك‌ فرايند با واحدهايي‌ مثل‌ زمان، توليد و قيمت‌ تمام‌ شده‌ در مقاطع‌ مختلف‌ توليد و درمورد ارزش‌ نهايي‌ آن‌ فعاليت‌ در ارتباط‌ با ارزش‌ براي‌ مصرف‌كننده‌ يا مشتري‌ گذارده‌ مي‌شود.

77 ‌ ‌ما اين‌ موضوع‌ را به‌ جاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ تحت‌ عنوان‌ مديريت‌ فرايند مي‌شناسيم‌ كه‌ اگر اين‌ مديريت‌ در مرحله‌ طراحي‌ باشد تكنيك‌هاي‌ بسياري‌ در اين‌ مقطع‌ مطرح‌ است. و آنچه‌ كه‌ مسلماً‌ از اهميت‌ خاصي‌ برخوردار است‌ انتظارات‌ مشتري‌ و مشخصات‌ محصول‌ موردنظر است.‌ ‌همچنين‌ در ادامه‌ فرايند تكنيك‌هاي‌ ديگري‌ نيز وجود دارد كه‌ قيمت‌ تمام‌ شده‌ و فعاليتهاي‌ مختلف‌ موجود در فرايند را تحت‌ تاثير قرار مي‌دهد.‌ ‌همچنين‌ تكنيك‌هاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ به‌صورت‌ نرم‌افزار نيز وجود دارند كه‌ گاهي‌ حتي‌ به‌ صورت‌ON LINE نيز مي‌توان‌ تغييرات‌ را به‌ صورت‌ جاري‌ اعمال‌ كرد و نتايج‌ آن‌ را ديد.‌ ‌ما از مباحث‌ شبيه‌سازي‌ ذهني‌ به‌ شبيه‌سازي‌ كامپيوتري‌ رسيده‌ايم‌ و از نرم‌افزارهاي‌ خاصي‌ نيز بهره‌ مي‌گيريم.‌ ‌البته‌ نكته‌ قابل‌ ذكر اين‌ است‌ كه‌ مهندسي‌ ارزش‌ در پروژه‌هاي‌ متفاوت‌ قابل‌ اجرا مي‌باشد و تنها در زمينه‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ دخيل نيست‌ بلكه‌ در اغلب‌ فرايندها و براساس‌ فلسفه‌اي‌ كه‌ شايد از پنج‌ دهه‌ پيش‌ شكل‌ گرفته‌ است‌ و شعور عمومي‌ را نيز دنبال‌ مي‌كند، قابل‌ تعميم‌ است. به‌ اين‌ دليل‌ مي‌تواند منابع‌ مختلفي‌ را تامين‌ كند. بيشتر از آنكه‌ درباره‌ مفيدبودن‌ چنين‌ تكنيكي‌ بحث‌ كنيم‌ بايد محدوده‌ عملكرد آن‌ را تعريف‌ نمائيم.

78 ‌اينكه‌ مهندسي‌ ارزش‌ چه‌ چيزي‌ است‌ و چه‌ چيزي‌ نيست، بهتر است‌ بگوييم‌ مهندسي‌ ارزش‌ نسبتهاي‌ فراتر از انتظارات‌ را بيش‌ از آنچه‌ كه‌ قابليتهاي‌ ما بيانگر آن‌ است‌ به‌ ما نشان‌ مي‌دهد. ‌مهندس‌ بابايي‌ نيز از نگاه‌ كارشناسانه‌ اهداف‌ مهم‌ مهندسي‌ ارزش‌ را برشمرد و چنين‌ گفت، در رابطه‌ با بحث‌ مهندسي‌ ارزش‌ در پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ و اينكه‌ براي‌ اين‌ بحث‌ چه‌ محدوده‌هايي‌ را درنظرگرفت، مي‌توان‌ گفت؛ در تمام‌ عرصه‌ها و زيربخشهاي‌ اين‌ مقوله، جايگاه‌ خاصي‌ اختصاص‌ داده‌ شده‌ است. مهندسي‌ ارزش‌ در زيربخشهاي‌ اقتصادي‌ و صنايع‌ پشتيباني‌كننده‌ نيز به‌عنوان‌ نهال‌ صنعت‌ حمل‌ونقل‌ اين‌ بحث‌ جايگاه‌ مهمي‌ دارد.‌ ‌بطوركلي‌ هدف‌ مهندسي‌ ارزش‌ «شناسايي‌ و حذف‌ هزينه‌هاي‌ غيرضروري‌ و افزايش‌ كيفيت‌ كارايي‌ يك‌ محصول‌ در طول‌ عمر آن‌ ‌ مي‌باشد».‌ ‌درباره‌ اهداف‌ كلان‌ مهندسي‌ ارزش‌ مي‌توان‌ گفت، اين‌ علم‌ با فرض‌ حفظ‌ كاركردهاي‌ اصلي‌ و شاخصهاي‌ كمي‌ و كيفي‌ با هدف‌ ارتقأ بهره‌وري‌ در سازمان‌ اهداف‌ زير را دنبال‌ مي‌كند.

79 1 - استفاده‌ بهتر از منابع‌ مالي‌
2 - كاهش‌ هزينه‌هاي‌ اجراي‌ پروژه‌ها 3 - شناسايي‌ آن‌ دسته‌ از عمليات‌ اجرايي‌ كه‌ احياناً‌OVER DESIGN طراحي‌ شده‌ باشد. 4 - توجه‌ به‌ حفظ‌ كاركردهاي‌ اصلي‌ هر فعاليت‌ (كمي‌ و كيفي) 5 - كاهش‌ هزينه‌هاي‌ دوره‌ بهره‌برداري‌ (اين‌ موضوع‌ بسيار حائزاهميت‌ است‌ و در توان‌ رقابت‌پذيري‌ صنعت‌ تاثيرگذار است) 6 - كمك‌ به‌ موجه‌ شدن‌ اجراي‌ برخي‌ از پروژه‌ها 7 - جلوگيري‌ از اتلاف‌ منابع‌ برگشت‌ناپذير مثل‌ انرژي 8 - در بازار رقابتي‌ امروز مهندسي‌ ارزش‌ مي‌تواند كمك‌ شاياني‌ به‌ كاهش‌ قيمت‌ تمام‌ شده‌ فعاليتهاي‌ صنعتي‌ كند.

80 مهندسي‌ ارزش‌ و ويژگيهاي‌ آن‌‌ ‌
1 - افزايش‌ و تقويت‌ كارگروهي‌ به منظور ظهور استعدادها و برطرف‌ شدن‌ نگرانيها و ايجاد تفاهم‌ در اعضأ پروژه‌ صنعتي ‌2 - تقويت‌ رويكرد كلان‌نگري‌ به‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي 3 - به‌دنبال‌ ارضاي‌ نيازهاي‌ كارفرما و مصرف‌كنندگان‌ نهايي‌ با حداقل‌ هزينه‌ درتمام‌ طول‌ عمر پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ مي‌باشد 4 - به‌دنبال‌ كاهش‌ هزينه‌ها مي‌باشد. 5 - كيفيت‌ محصولات‌ صنعتي‌ را بهبود مي‌بخشد.

81 ‌آقاي‌ مهندس‌ رضايي‌ در ادامه‌ صحبت‌هاي‌ مهندس‌ فرشيدنژاد، كاربردهاي‌ اين‌ علم‌ با ارزش‌ در صنايع‌ را مطرح‌ كرد و گفت، كاربردها و درنتيجه‌ نتايج‌ حاصل‌ از آن‌ بسيار مهم‌ و از نگاه‌ اجرايي‌ و كارشناسي‌ كار بسيار ثمربخش‌ است. زيرا بكارگيري‌ دقيق‌ و مستمر مهندسي‌ ارزش‌ موجب‌ رضايت‌ مشتريان‌ و بالارفتن‌ ارزش‌ پروژه‌ خواهد شد.‌ ‌روش‌شناسي‌ ارزش‌ را مي‌توان‌ در زيربخشهاي‌ صنعت‌ بويژه‌ صنايع‌ بزرگ‌ مانند، خودروسازي، نفت، پتروشيمي، حمل‌ ونقل‌ و... مورد استفاده‌ قرار داد.‌ ‌مهندس‌ بابايي‌ از زاويه‌ ديگري‌ به‌ اين‌ پرسش‌ پاسخ‌ داد. وي‌ گفت: از كاربردهاي‌ مديريتي‌ مهندسي‌ ارزش‌ در صنايع‌ مي‌توان‌ به‌ انجام‌ صرفه‌جويي‌ در استفاده‌ از منابع‌ محدود و نهايتاً‌ بهره‌گيري‌ از اين‌ منابع‌ در ساير پروژه‌ها اشاره‌ كرد و نكته‌ ديگر اينكه‌ مهندسي‌ ارزش‌ يك‌ فضاي‌ مطلوبتري‌ را ايجاد مي‌نمايد. وجود درك‌ متقابل‌ در كارها ميان‌ مشاوران، كارفرمايان‌ و پيمانكاران‌ در رابطه‌ با پروژه‌ها و ايجاد تصميم‌گيري‌ مشترك‌ از شاخصهاي‌ مهم‌ بكارگيري‌ مهندسي‌ ارزش‌ مي‌باشد.- نقش‌ ديگر مهندسي‌ ارزش‌ بسط‌ و ترويج‌ كار تيمي‌ است. ‌متاسفانه‌ از نظر انجام‌ كار تيمي‌ در كشور دچار مشكل‌ هستيم‌ و ازنظر فرهنگي‌ ترجيح‌ مي‌دهيم‌ كه‌ كار تيمي‌ انجام‌ ندهيم‌ و اين‌ درصورتي‌ است‌ كه‌ مهندسي‌ ارزش‌ به‌ تشكيل‌ تيم‌ و انجام‌ فعاليت‌ را به‌ افراد خاصي‌ نمي‌سپارد بلكه‌ براساس‌ متدولوژي‌ روشهاي‌ خلاقانه‌ موجب‌ بارش‌ افكار در افراد مي‌گردد و زماني‌ كه‌ نقطه‌نظرات‌ مطرح‌ مي‌شود و تجزيه‌ وتحليل‌ مي‌گردد سيستماتيك‌ اين‌ اطلاعات‌ پردازش‌ شده‌ موجب‌ ارتقأ سطح‌ كيفي‌ و كمي‌ فعاليتها مي‌گردد و نهايتاً‌ موجب‌ افزايش‌ كيفيت‌ و كاهش‌ هزينه‌ها مي‌شود.

82 ‌قابل‌ ذكر است‌ كه‌ متدولوژي‌ و روش‌ انجام‌ كار مهندسي‌ ارزش‌ با روشهاي‌ سنتي‌ متفاوت‌ است. در روش‌ سنتي، تفكرات‌ و خلاقيتها محدود بوده‌ است‌ ولي‌ در مهندسي‌ ارزش‌ تفكر خلاقانه‌ مهمترين‌ شاخص‌ است‌ و هدف‌ آن‌ توسعه‌ و ارتقأ سطح‌ خلاقيت‌ است- تمركز مهندسي‌ ارزش، ويژگيهاي‌ كاركردي‌ محصول‌ و خدمت‌ است‌ نه‌ بر خود محصول‌ و اين‌ درحالي‌ است‌ كه‌ در تفكرات‌ سنتي‌ شكل‌ و ظاهر محصول‌ بسيار حائزاهميت‌ بوده‌ است‌ اما براساس‌ مهندسي‌ ارزش‌ آنچه‌ كه‌ مهم‌ است‌ نيازهاي‌ كاركردي‌ محصول‌ است.- تكيه‌ بر فعاليت‌ و كار تيمي‌ موضوع‌ ديگري‌ است‌ و در مهندسي‌ ارزش‌ بر آن‌ تاكيد مي‌شود. در اين‌ روش‌ با بهره‌گيري‌ از كار تيمي‌ حداكثر موفقيت‌ حاصل‌ مي‌شود.سلسله‌ مراتب‌ مهندسي‌ ارزش‌‌ ‌از آقاي‌ دكتر جبل‌ عاملي‌ پرسيديم‌ آيا مهندسي‌ ارزش‌ داراي‌ مراحلي‌ است‌ كه‌ بايد به‌ صورت‌ يك‌ فرايند اجرا شود؟ وي‌ در پاسخ‌ گفت: بله‌ وجود دارد و به‌طوركلي‌ مراحل‌ اجرايي‌ مهندسي‌ ارزش‌ از سه‌ بخش‌ عمده‌ تشكيل‌ شده‌ است: - آماده‌سازي‌هاي‌ پيش‌ از مطالعه‌ انجام‌ مطالعات‌ مهندسي‌ ارزش اقدامات‌ اجرايي‌ پس‌ از مطالعه‌‌ ‌توجيه‌ مديريت، جلب‌ نظر اركان‌ پروژه، انجام‌ آموزشهاي‌ لازم، انتخاب‌ طرح‌ يا پروژه‌ براي‌ مطالعه، عقد قرارداد خدمات‌ مهندسي‌ ارزش‌ و آشنايي‌ مقدماتي‌ با شرايط‌ كار و زمان‌بندي‌ مطالعات‌ مهندسي‌ ارزش‌ و تشكيل‌ تيم‌ مهندسي‌ ارزش‌

83 ازجمله‌ اقداماتي‌ است‌ كه‌ قبل‌ از شروع‌ و فعال‌ شدن‌ فرايند اجرايي‌ مهندسي‌ ارزش‌ بايد دنبال‌ شود.‌ ‌همچنين‌ لازم‌ است‌ پس‌ از طي‌ مراحل‌ اجرايي‌ مهندسي‌ ارزش‌ اقدامات‌ لازم‌ به‌ منظور جلب‌ نظر مديريت‌ و ابلاغ‌ براي‌ اجراي‌ پيشنهادات‌ و ارزيابي‌هاي‌ لازم‌ صورت‌ گيرد.‌ ‌فرايند مهندسي‌ ارزش‌ يك‌ برنامه‌ كاري‌ مشخص‌ ارائه‌ مي‌دهد. اين‌ برنامه‌ كاري‌ از فازهاي‌ مختلفي‌ تشكيل‌ مي‌شود و در هر فاز سوالات‌ كليدي‌ در رابطه‌ با عملكرد محصول‌ و راههاي‌ دستيابي‌ به‌ عملكرد مطرح‌ مي‌شود. پاسخ‌ به‌ اين‌ سوالات‌ رويكردي‌ است‌ كه‌ در مهندسي‌ ارزش‌ دنبال‌ مي‌شود. در مراجع‌ مختلف‌ فازهاي‌ اجرايي‌ مهندسي‌ ارزش‌ به‌ شكلهاي‌ مختلفي‌ طرح‌ شده‌ است. البته‌ يك‌ برنامه‌ كاري‌ مشتمل‌ بر 8 فاز مي‌ باشد كه‌ انجام‌ متوالي‌ اين‌ فازها منجر به‌ تكميل‌ يك‌ برنامه‌ كاري‌ مهندسي‌ ارزش‌ مي‌گردد.‌ ‌مهندس‌ انتصاريان‌ به‌ مفاهيم‌ جديدتر نسبت‌ به‌ آنچه‌ كه‌ طي‌ سالهاي‌ گذشته‌ از مراحل‌ اجرايي‌ مهندسي‌ ارزش‌ مطرح‌ شده‌ است‌ اشاره‌ كرد و آنها را در پنج‌ مرحله‌ برشمرد. وي‌ گفت: به‌ نظر من‌ مهندسي‌ ارزش‌ را مي‌توان‌ در مراحل‌ زير موردمطالعه‌ قرار داد.

84 1 - در مهندسي‌ ارزش‌ شناخت‌ مشتري‌ و مصرف‌كننده‌ و جايگاه‌ آن‌ است‌ كه‌ از اهميت‌ خاصي‌ برخوردار است‌ چون‌ اگر ما ندانيم‌ كه‌ مشتري‌ كيست‌ و چه‌ انتظاراتي‌ دارد، در فرايند مهندسي‌ ارزش‌ به‌ انحراف‌ كشيده‌ مي‌شويم. 2 - بايد ببينيم‌ كه‌ محصول‌ ما چيست؟ محصول‌ ما درنهايت‌ چه‌ مشكلي‌ را از مصرف‌كننده‌ رفع‌ خواهدكرد و چه‌ فايده‌اي‌ براي‌ او خواهد داشت. 3 - شناسايي‌ دقيق‌ فرايندهاي‌ مختلف‌ منتج‌ به‌ شكل‌گيري‌ محصول‌ مرحله‌ بعدي‌ است‌ لازم‌ است‌ كه‌ در چنين‌ تحليلي‌ از آخرين‌ پديده‌هاي‌ علمي‌ در فرايندهاي‌ مرتبط‌ با موضوع‌ و فعاليتهاي‌ درون‌ فعاليتها، استفاده‌ شود. 4 - محورهاي‌ تحليل‌ و مشمول‌ مهندسي‌ ارزش‌ را بايد در افزايش‌ مرغوبيت‌ و كيفيت‌ و مطلوبيت‌ براي‌ مشتري‌ و مصرف‌كننده، كاهش‌ قيمت‌ تمام‌ شده‌ و ميزان‌ ضايعات‌ و افزايش‌ سرعت‌ درنظرگرفت‌ و براي‌ هركدام‌ از اينها شاخص‌ مشخصي‌ را تعريف‌ و درجهت‌ بهينه‌سازي‌ آنها اقدام‌ كرد. 5 - مواردي‌ را كه‌ در مهندسي‌ ارزش‌ با خصوصيات‌ و ويژگيهاي‌ قديمي‌ آنها تعريف‌ شده‌ است، با شرايط‌ امروز (قرن‌ بيست‌ ويكم) و روابط‌ اقتصادي‌ - تجاري‌ و سياسي‌ و... تطبيق‌ دهيم.‌ ‌براي‌ مثال‌ موضوعاتي‌ مثل‌ قابليت‌ انعطاف‌پذيري، قابليت‌ انطباق‌ سريع‌ با تحولات‌ پيش‌بيني‌ نشده، موردنظر قرار گيرد. بطوركل‌ مي‌توان‌ گفت‌ به‌ علت‌ روند سريع‌ تحولات‌ در محصولات‌ نمي‌توان‌ انتظار داشت‌ كالايي‌ به‌ مدت‌ طولاني‌ در بازار دوام‌ آورد. پس‌ حتماً‌ بايد امكان‌ تغيير جهت‌ دهي‌ سريع‌ در توليد لحاظ‌ شود.‌ ‌درجايي‌ ديگر از آقاي‌ دكتر سليمي‌ پرسيديم، مهندسي‌ ارزش‌ داراي‌ چه‌ مراحلي‌ است‌ كه‌ بايد به‌ صورت‌ سلسله‌ مراتب‌ در صنعت‌ اجرا شود. وي‌ چنين‌ پاسخ‌ داد: به‌طوركلي‌ مي‌توان‌ گفت‌ انجام‌ فرايند

85 مهندسي‌ ارزش‌ بر روي‌ كليه‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ و عمراني‌ شامل‌ مراحل‌ عمده‌ است‌ اين‌ مراحل‌ شامل‌ بخش‌هاي‌ زير مي‌شود: 1 - اطلاعات: اطلاعات‌ موردنياز مانند هزينه‌ انجام‌ پروژه، موانع‌ و منابع‌ تاثيرگذار بر پروژه‌ و... به‌طور كامل‌ و با نظر كارشناسان‌ جمع‌آوري‌ مي‌شود 2 - تحليل‌ داده‌ها: در اين‌ مرحله‌ پروژه‌ با رويكردي‌ كاركردگرا تحليل‌ مي‌شود، به‌ اين‌ معنا كه‌ كليه‌ كاركردهاي‌ لازم، اعم‌ از فرعي‌ و اصل، كه‌ براي‌ انجام‌ پروژه‌ موردنياز است‌ شناسايي‌ مي‌شود و هزينه‌ انجام‌ هر كاركرد با توجه‌ به‌ وضعيت‌ فعلي، تخمين‌ زده‌ مي‌شود 3 - خلق‌ ايده‌هاي‌ جديد: در اين‌ مرحله‌ با استفاده‌ از انواع‌ تكنيكهاي‌ خلاقيت‌ فردي‌ - گروهي‌ سعي‌ مي‌شود ايده‌هاي‌ جديدي‌ براي‌ بهبود كاركردهاي‌ مشخص‌ شده‌ در مرحله‌ قبل‌ درجهت‌ كاهش‌ هزينه‌ و ارتقأ كارآيي‌ توليد شود. 4 - انتخاب‌ ايده: در اين‌ مرحله‌ سعي‌ مي‌شود از ميان‌ ايده‌هاي‌ توليدشده‌ بهترين‌ ايده‌ با هزينه‌ كمتر و كارآيي‌ بيشتري‌ انتخاب‌ شود. 5 - پيشنهاد: ايده‌ انتخاب‌ شده‌ در اين‌ بخش‌ را مي‌توان‌ به‌ مديريت‌ ارشد پروژه‌ پيشنهاد داد تا درصورت‌ تصويب‌ به‌ اجرأ درآيد. 6 - اجرا.

86 كيفيت‌ و مهندسي‌ ارزش‌‌
‌نقش‌ مهندسي‌ ارزش‌(V.E) در صنايع‌ از نظر افزايش‌ كيفيت، پرسش‌ ديگري‌ بود كه‌ با دوتن‌ از كارشناسان‌ مطرح‌ شد.‌ ‌مهندس‌ فرشيدنژاد در اين‌باره‌ اعتقاد داشت، مهندسي‌ ارزش‌ رويكردي‌ سيستماتيك، عمل‌گرا، واقع‌بينانه‌ و حرفه‌اي‌ است‌ كه‌ به‌منظور آناليز و بهبود ارزش‌ در يك‌ محصول‌ يا پروژه‌ و يا سيستم‌ صنعتي‌ بايستي‌ به‌ كارگرفته‌ شود. درحقيقت‌ مهندسي‌ ارزش‌ روشي‌ مناسب‌ براي‌ حل‌ مسائل‌ و كاهش‌ هزينه‌هاي‌ بخش‌ صنعت‌ است‌ كه‌ درعين‌ حال‌ موجب‌ بهبود عملكرد و كيفيت‌ محصولات‌ صنعتي‌ مي‌گردد.‌ ‌مهندسي‌ ارزش‌ فرايندي‌ براي‌ دستيابي‌ به‌ بهترين‌ نتيجه‌ ممكن‌ است‌ به‌گونه‌اي‌ كه‌ كيفيت، ايمني، قابليت‌ اعتماد و قابليت‌ تعمير با هر واحد پولي‌ كه‌ هزينه‌ مي‌گردد، بهبود يابد.‌ ‌مهندس‌ انتصاريان‌ نيز با نگاهي‌ مشابه‌ در اين‌ مورد افزود، اگر محدوده‌ اين‌ تكنيك‌ را نسبت‌ به‌ آن‌ چيزي‌ كه‌ در سالهاي‌ گذشته‌ مطرح‌ بوده‌ است، گسترده‌تر كنيم، مسلماً‌ مي‌توانيم‌ تاثيرات‌ بسيار مثبتي‌ در بخشهاي‌ توليدي‌ و خدماتي‌ خود ملاحظه‌ كنيم.‌ ‌در ترمينولوژي‌(TERMINOLOGY) مديريت‌ جديد، منظور از ارزش‌ همان‌ ارزش‌ يا ارج‌ نهادن‌ به‌ نظر مشتري‌ و مصرف‌كننده‌ است‌ و لذا چنين‌ مسيري‌ ما را به‌ سوي‌ رضايتمندي‌ بيشتر ازسوي‌ مشتري‌ سوق‌ و در دل‌ مشتري‌ جاي‌ مي‌دهد.

87 ‌با ديدن‌ ارزشها براي‌ مشتري‌ به‌ عنوان‌ شروع، ممكن‌ است‌ ساختار سازمانها و فرايندها متفاوت‌ با آن‌ چيزي‌ كه‌ الان‌ وجود دارد باشد. درحال‌ حاضر بهتر است‌ معمولاً‌ ارزشها را از ديدگاه‌ صاحب‌ صنعت‌ ببينيم‌ نه‌ از نگاه‌ مشتري.‌ ‌براي‌ مثال‌ اگر مهندسي‌ ارزش‌ در نظام‌ آموزشي‌ ديده‌ شود و ارزش‌ براي‌ مصرف‌كننده‌ مورد هدف‌ قرار گيرد كاملاً‌ مشخص‌ است‌ يعني‌ تربيت‌ يك‌ فارغ‌التحصيل‌ دانشگاه‌ زماني‌ ارزش‌ محسوب‌ مي‌شود كه‌ اين‌ فرد از تحصيلاتي‌ كه‌ در دانشگاه‌ گذرانيده‌ است، بتواند مستقيماً‌ در كارش‌ بهره‌ گيرد. در غير اين‌ صورت‌ فرايند آموزش‌ بدون‌ اتصال‌ به‌ فرايند يادگيري‌ و فرايند يادگيري‌ بدون‌ اتصال‌ به‌ فرايند بازدهي‌ صورت‌ مي‌پذيرد.‌ ‌مهندسي‌ ارزش‌ در ارزيابيها با دقت‌ لازم‌ نيز بكار گرفته‌ شود به‌ عنوان‌ مثال‌ نبايد شاخص‌ عملكرد يك‌ دانشگاه‌ را تعداد ساعات‌ آموزش‌ يا تعداد فارغ‌التحصيل‌ در نظر گرفت‌ بلكه‌ اينها بايد در قالب‌ شاخصهاي‌ مصرف‌ منابع‌ ديده‌ شوند كه‌ قاعدتاً‌ بايد مشمول‌ صرفه‌جويي‌ نيز شوند.‌ ‌متاسفانه‌ در كشور ما شاخصهاي‌ آموزش‌ كه‌ معناي‌ آن‌ ميزان‌ بازدهي‌ فارغ‌التحصيلان‌ است، وجود ندارد و شاخصهاي‌ ديگري‌ در مباني‌ آكادميك‌ بايد درنظر گرفته‌ شود.‌ ‌اگر مشابه‌ اين‌ موضوع‌ را در نيروي‌ انتظامي‌ درنظر بگيريم‌ ارزش‌ از ديد مخاطب‌ يا مصرف‌كننده‌ همان‌ خدمات‌ نيروي‌ انتظامي‌ است‌ و مسلماً‌ به‌ سمت‌ درجه‌ امنيت‌ در حوزه‌ استحفاظي‌ يك‌ مركز نيروي‌ انتظامي‌ و درجه‌ بهينه‌ آن‌ سوق‌ مي‌يابد.‌ ‌پس‌ بايد شاخصي‌ را بيابيم‌ تا ميزان‌ ايجاد امنيت‌ را تعريف‌ كند نه‌ فعاليتهايي‌ را كه‌ يك‌ سازمان‌ ازنظر اجرايي‌ انجام‌ مي‌دهد.

88 دستاوردهاي‌ مهندسي‌ ارزش‌‌ ‌و بالاخره‌ آخرين‌ پرسش‌ تدبير درباره‌ مقوله‌ مهندسي‌ ارزش‌ چگونگي‌ دستاوردهاي‌ آن‌ است. به‌ اين‌ پرسش‌ پاسخهاي‌ قابل‌ توجهي‌ داده‌ شد.‌ ‌دكتر جبل‌ عاملي‌ در اين‌ باره‌ اعتقاد داشت؛ اسناد و مدارك‌ موجود حاكي‌ از صرفه‌جويي‌هاي‌ عمده‌ در مطالعات‌ مهندسي‌ ارزش‌ مي‌باشد، به‌گونه‌اي‌ كه‌ پتانسيل‌ صرفه‌جويي‌ در طرحهاي‌ مختلف‌ بين‌ 10 تا 30 درصد حجم‌ سرمايه‌گذاري‌ بيان‌ شده‌ است. هرچند صرفه‌جويي‌هاي‌ عمده‌تري‌ نيز ممكن‌ است‌ در هزينه‌هاي‌ دوره‌ عمر طرحها بدست‌ آيد.‌ ‌در اين‌ بين‌ طرحهاي‌ صنعتي‌ و عمراني‌ داراي‌ پتانسيل‌ صرفه‌جويي‌ بالاتري‌ هستند در اين‌ طرحها به‌ ازاي‌ هر واحد پولي‌ كه‌ براي‌ مطالعات‌ مهندسي‌ ارزش‌ هزينه‌ مي‌شود، تا 20 واحد پولي‌ صرفه‌جويي‌ در هزينه‌هاي‌ دوره‌ عمر پروژه‌ گزارش‌ شده‌ است، هرچند در برخي‌ موارد استثنايي‌ رقم‌ صرفه‌جويي‌ تا 145 برابر هم‌ ذكر شده‌ است.‌ ‌درحال‌ حاضر حجم‌ سرمايه‌گذاري‌ در طرحهاي‌ صنعتي‌ و عمراني‌ در كشور ما رقم‌ قابل‌ توجهي‌ است‌ و لذا زمينه‌ بسيار مناسبي‌ جهت‌ انجام‌ مطالعات‌ مهندسي‌ ارزش‌ در اين‌ طرحها فراهم‌ است‌ و حتي‌ درصورتي‌ كه‌ مطالعات‌ مهندسي‌ ارزش‌ بتواند كمترين‌ دستاورد ثبت‌ شده، يعني‌ صرفه‌جويي‌ ده‌ درصد در هزينه‌ها را نيز به‌دنبال‌ داشته‌ باشد، حجم‌ صرفه‌جويي‌ در هزينه‌ اين‌ طرحها رقم‌ بسيار بزرگي‌ خواهدشد و با اين‌ بخش‌ از بودجه‌ صرفه‌جويي‌ شده‌ قادر خواهيم‌ بود طرحهاي‌ اولويت‌دار بيشتري‌ را نيز فعال‌ كنيم.‌ ‌

89 ‌مهندسي‌ ارزش‌ باتوجه‌ به‌ محدوده‌ كار و قابليتهاي‌ تيم‌ مجري، توانايي‌ بررسي‌ مشكلات‌ و مسايل‌ را منطبق‌ با نظر طراح‌ پروژه‌ يا كارفرما داشته‌ و آن‌ را با نظر مصرف‌كننده‌ و بهره‌بردار نهايي‌ مقايسه‌ مي‌كند و بهترين‌ راه‌حلها را پيشنهاد مي‌دهد. درحال‌ حاضر فرايند مهندسي‌ ارزش‌ در همه‌ كشورهاي‌ صنعتي‌ و حتي‌ كشورهاي‌ حاشيه‌ خليج‌ فارس‌ داراي‌ رشد چشمگيري‌ بوده‌ است‌ و يكي‌ از اركان‌ مهم‌ در فرايند طراحي‌ و اجراي‌ پروژه‌هاي‌ صنعتي‌ و عمراني‌ به‌شمار مي‌رود. ‌ ‌و درنهايت‌ دكتر بلوريان‌ تهراني‌ بهترين‌ موارد استفاده‌ از روشهاي‌ مهندسي‌ ارزش‌ در ايران‌ را طي‌ چند سال‌ اخير به‌ صورت‌ آمار عنوان‌ كرد.‌ ‌وي‌ گفت‌ اين‌ طرحها كه‌ بيشتر طرحهاي‌ عمراني‌ محسوب‌ مي‌شوند در اجرا به‌ نتايج‌ بسيار مطلوبي‌ دست‌ يافته‌اند كه‌ به‌ قرار زير است: الف‌ - در نماسازي‌ داخلي‌ تونل‌ بزرگ‌ رسالت‌ در تهران‌ و براي‌ تعيين‌ مناسب‌ترين‌ نما يعني‌ گزينه‌اي‌ كه‌ بيشترين‌ شاخص‌ ارزش‌ نسبت‌ به‌ هزينه‌ را دارا باشد، از روش‌ مهندسي‌ ارزش‌ استفاده‌ شده‌ است. ب‌ - در بخش‌ حمل‌ونقل‌ در ايران‌ (كه‌ 15 درصدGDP را تشكيل‌ مي‌دهد) و در برنامه‌ريزي‌ و اجراي‌ پروژه‌هاي‌ ترابري‌ اعم‌ از نرم‌افزاري‌ يا سخت‌افزاري، مهندسين‌ مشاور و پيمانكاران‌ از روش‌ مهندسي‌ ارزش‌ استفاده‌ مي‌كنند. ج‌ - در كارگاه‌ سد مخزني‌ البرز و در طرح‌ انتقال‌ مصالح، از روش‌ مهندسي‌ ارزش‌ استفاده‌ شده‌ است. د - در طرح‌ كانال‌ كنترل‌ سيلاب‌ رامشير استان‌ خوزستان، با استفاده‌ از روش‌ مهندسي‌ ارزش، مسير كانال‌ اصلاح‌ شده‌ است. ه' - در شبكه‌هاي‌ نيرو و توسعه‌ صنعت‌ برق‌ ايران، براي‌ حذف‌ هزينه‌هاي‌ غيرضروري‌ و بهبود طراحي‌ها از مهندسي‌ ارزش‌ استفاده‌ شده‌ است. و - در طرح‌ شبكه‌ آبياري‌ و زهكشي‌ تجن‌ مازندران، با استفاده‌ از روش‌ مهندسي‌ ارزش، تغييراتي‌ در طرح‌ داده‌ شد و صرفه‌جويي‌هاي‌ قابل‌ ملاحظه‌اي‌ در زمان‌ و هزينه‌ اجراي‌ طرح‌ حاصل‌ گرديد.

90 مهندسي ارزش ابزار قدرتمند بهره وري
مهندسي ارزش به تعبيري همان محاسبه ارزش است و روشــي سيستمـاتيك با تكنيك هاي مشخص است كه كاركرد محصول يا خدمات را شناسايي مي كند. هدف مهندسي ارزش ايجاد كنترل براي مجموع هزينه ها در زمينه محصول و خدمات در طول عمر محصول است بدون آنكه كيفيت فدا شود.محدوده كار مهندسي ارزش به اندازه و پيچيدگي پروژه بستگي دارد. ايــران بـه دليل فقدان نظام ارزيابي و بهره برداري مناسب سالانه متحمل زياني معادل 1650 ميليارد ريال مي شود. مهندسي ارزش يك روش بسيار مهم براي مصرف بهينه بودجه تخصيص داده شده به پروژه است. باتوجه به اشكالات طراحي كه در طرحهاي عمراني كشور وجود دارد، لزوم اعمال مهندسي ارزش در پروژه هاي عمراني و سرمايه بر احساس مي شود. آمار نشان مي دهد كشور ما به دليل فقدان نظام ارزيابي و بهره برداري مناسب و كارا، سالانه متحمل زيانـــــي معادل 1650 ميليارد ريال مي شود. ميزان زيـــــان سال 1379 ناشي از تاخير در راه اندازي طرحهاي ملي براساس مــدل تعــريف شـده سازمان مديريت و برنامه ريزي معادل 4600 ميليارد ريال است. (مهندسي ارزش، 1380)

91 چرا مهندسي؟ چرا ارزش؟ و چرا مهندسي ارزش؟ چه قرابتي بين مهندسي و ارزش وجود دارد و چه ارتباطي بين مهندسي ارزش و صنعت ديده مي شود؟ واژه هاي مهندسي، ارزش و صنعت روزانه و بارها بر زبان ما جاري مي شود. امروزه تركيبات مختلفي از واژه هاي مهندسي مانند مهندسي مجدد، مهندسي بازار و غيره نيز كاملاً رايج و معمول است و در محاوره و متون علمي بسيار يافت مي شـود. شايد مهندسي به تنهايي يادآور ماشين آلات، كارخانجات و به طور كلي صنعت باشد، اما آيا هيچ گاه انديشيده ايم كه مهندسي مثلاً چه قرابتي با بازار دارد؟ به راستي مهندسي به چه معناست؟ واژه نامه ها، مهندسي را به طور كلي با معناي محاسبه تعيين مي كنند و مهندس يعني محاسب. پس مهندسي ارزش را مي توان به تعبيري محاسبه ارزش دانست، اما ارزش در صنعت، در سازمان و در پروژه به چه معناست؟ آيا هدف هر توليدي اعم از كالا يا خدمات، افزودن ارزش و يا به تعبيري ايجاد ارزش افزوده است؟ اگر در پاسخ مثبت اين سوال اتفاق نظر داشته باشيم، آنگاه مهندسي ارزش و مفهوم آن رفته رفته پررنگ تر مي شود. از ديدگاه انجمن مهندسي ارزش آمريكا (SOCIETY OF AMERICAN VALUE ENGINEERING: SAVE) ؛ مهندسي ارزش روشي سيستماتيك با تكنيك هاي مشخص است كه كاركرد محصول يا خدمات را شناسايي و براي آن كاركرد، ارزش مالي ايجاد مي كند به نحوي كه آن كاركرد در كمترين هزينه با حفظ قابليت اطمينان و كيفيت مورد نظر انجام گيرد؛ به بيان ديگر مي توان گفت: مهندسي ارزش يك كوشش سازمان يافته براي تحليل عملكرد سيستم ها، تجهيزات، خدمـــات و موسسات به منظور نيل به عملكرد واقعي با كمترين هزينه در طول عمر پروژه است كه سازگار با كيفيت و ايمني مورد نظر باشد.

92 مهندسي ارزش يك روش بسيار مهم براي مصرف بهينه بودجه تخصيص داده شده است
مهندسي ارزش يك روش بسيار مهم براي مصرف بهينه بودجه تخصيص داده شده است. ارزش بسيار ساده و در عين حال بسيار پيچيده است. زيرا چيزي است كه مشتري طلب مي كند. ميلر و هايمان يك پند كليدي ارائه كردند: هيچ كس يك محصول را خريداري نمي كند. مشتريان هميشه كاري را مي خرند كه فكر مي كنند كالا براي آنها انجام خواهد داد. به عبارت ديگر مردم به صداي با كيفيت اهميت مي دهند حال به آمــاري از سازمان مديريت و برنامه ريزي ايران توجه كنيــم: متوسط زمان راه اندازي طرحهاي ملي و سرمايه بر در حال حاضر 8 سال است. 54 درصد از طرحهاي عمراني كشور داراي اشكالات طراحي است. 27 درصــد از طرحهاي عمراني ناقص اجرا مي شود و 28 درصد از طرحهاي عمراني در مرحله بهره برداري داراي اشكال هستند.باتوجه به مطالب فوق لزوم اعمال مهندسي ارزش در پروژه هاي عمراني و سرمايه بر احساس مي شود و بر اين مبنا در سال 1379 دستورالعمل ارجاع كار و انعقاد قرارداد با واحدهاي خدمات مهندسي ارزش از طرف سازمان مديريت و برنامه ريزي ابلاغ شد. در آغاز، اين تكنيك به نام آناليز ارزش ناميده شد و بعدها به نامهاي ديگر مانند مديريت ارزش، بهبود ارزش، كنترل ارزش و خريد ارزش به كار رفته است.

93 نيروي دريائي ايالات متحده امريكا اين نام را به مهندسي ارزش تغيير داد تا روي قسمت مهندسي اين متدولوژي نيز تاكيد شود. باوجود تغيير نام، هدف مهندسي ارزش همانند قبل باقي مانده كه به مفهوم ايجاد كنترل براي مجموع هزينه ها در زمينه محصول / خدمات در طول عمر محصول است، بدون اينكه كيفيت فدا شود و يا قابليت اطمينان خدمات / محصول كاهش يابد.اين واقعيت كه هزينه هاي غيرضروري معمولاً در محصول و فرآيند وجود دارد، قابل تامل است. ميلز نتيجه مي گيرد هزينه هاي غيرضروري معمولاً ممكن است به علل مختلف از جمله موارد زير باشد: ! كمبود زمان كافي براي طراحي؛ ! كمبود اطلاعات؛ ! كمبود ايده؛ ! پيش داوريهاي منفي؛ ! كمبود تجربه؛ ! ضعف در روابط انساني؛ ! چندمفهومي بودن؛ ! طراحي و تخمين بالاتر از حد نياز.متدولوژي ارزش، سازمان را قادر به رقابت موثر و كارا در بازار خواهد كرد. زيرا با به كارگيري مهندسي ارزش سازمان مي تواند به اهداف زير دست يابد:- كاهش هزينه؛ - افزايش سود؛ - بهبود كيفيت؛ - افزايش سهم بازار؛ - انجام كار در زمان كوتاهتر؛ - استفاده كاراتر از منابع .ملاحظه مي شود كه براي به ثمر رسيدن اهداف فوق فرآيندي بايد طي شود و امكان نيل به اهداف با نگرش مقطعي تقريباً غيرممكن به نظر مي رسد، از موارد فوق لزوم نگرش سيستمي احساس مي شود. يك سازمان بايستي در كنار كاهش هزينه بهبود كيفيت،‌ افزايش سود، زمان كمتر، تخصيص بهينه منابع و غيره را مدنظر داشته باشد، لــذا بــا سيستمي مواجه مي شود كه ارتباط سيال بين عوامل بـــرقرار مي كند و فرآيند ارتباطات را در نظر مي گيرد.

94 در مورد اين فرآيند كه چرخه اي يكطرفه نيست، مي توان گفت، بهترين مدل نمايش يك سيستم مهندسـي يا مديريت ارزش، دياگرام جريان دادهها (DATA FLOW DIAGRAM - DFD) است كه خواستگاه آن فناوري اطلاعات (IT) است. اگر بتوان مهندسي ارزش را به كمك DFD نمايش داد آنگاه چگونگي ارتباطات اجزاي اصلي و فرعي سيستم و آنچه بين اجزا جاري مي شود به سهولت قابل پيگيري خواهد برنامه كار متدولوژي ارزش در متدولوژي ارزش يك برنامه كار سيستماتيك به كار برده ميشود. .برنامه‌كار گامهاي خاصي جهت تحليل موثر يك محصول يا خدمت را جهت توليد حداكثر تعداد گزينه‌هاي مختلف براي رسيدن به كاركردهاي مورد نياز محصول يا خدمت مورد نظر ارائه مي‌كند. با بكارگيري طرح كاري مي‌توان از بدست آوردن حداكثر سود، با انعطاف‌پذيري بيشتر سيستم مطمئن بود. آنچه كه امروز به عنوان يك تكنيك مديريتي قوي و اثبات شده در دنيا به نام مهندسي ارزش مشهور است، در حقيقت گسترش يافته روشي است كه اولين بار در اواسط دهه 1940 توسط مايلز در شركت جنرال الكتريك استفاده گرديد. براي اولين بار اين تكنيك در اويل دهه 60 در صنعت ساختمان به كار گرفته شد و امروزه يكي از پركار‌ترين زمينه‌هاي مهندسي ارزش صنعت ساخت مي‌باشد.  

95 مطالعه ارزش پس مطالعه پيش مطالعه تكميل تغييرات اجراي تغييرات نظارت بر تغييرات و شرايط فاز اطلاعات فاز تحليل كاركرد فاز خلاقيت فاز ارزيابي فاز توسعه فاز ارائه جمع آوري نيازها و خواسته هاي مشتري/كاربر تهيه مجموعه اطلاعاتي تعيين فاكتورهاي ارزيابي تعيين محدوده مطالعه ارزش تعيين مدل داده‌ها تعيين افراد و نحوه اداره گروه

96 معرفي کتاب جايگاه مهندسي ارزش در مديريت پروژه
 فرايندهاي مديريت پروژه و نيز مهندسي‌ارزش، در سه دهه اخير شاهد پيشرفت‌ها و تغييرات عمده‌اي بوده‌است. عمده‌ترين تحولاتي كه در عرصه مديريت پروژه به وقوع پيوسته‌ است، تغيير نگرش سنتي در مديريت پروژه‌‌ها، به نگرش نوين مديريت پروژه بوده‌است. كمبود منابع، بزرگي و پيچيدگي سازمان پروژه‌ها، افزايش ابعاد پروژه، تشكيل شركت‌هاي بزرگ براي انجام پروژه‌هاي بزرگ و ماهيت منحصر به فرد اين پروژه‌ها، از جمله دلايل به‌كارگيري شيوه‌هاي نوين براي مديريت پروژه بود. از اين‌رو، مديران ارشد سازمان‌ها براي اجراي پروژه‌هاي خود، به جاي تمركز بر سخت‌افزار، كنترل عمليات و به‌كارگيري روش‌هاي سخت‌گيرانه و تمركز در تصميم‌گيري، به سمت تغيير نگرش در توجه به نيروي انساني، توزيع اختيارها و مسووليت‌ها، و برقراري سازوكار‌هاي خود كنترلي حركت كردند. اين تحولات، در رابطه با پروژه‌هاي ساخت، بيش از ساير پروژه‌ها بوده‌است. حاصل تلاش‌هاي صورت گرفته در دو دهه اخير، تدوين و انتشار فرايندها و استانداردهاي مديريت پروژه بوده‌است. به موازات تغييرات مورد اشاره در بالا، مهندسي‌ارزش نيز به لحاظ كاربرد، شاهد تحولات گسترده و چشمگيري بوده‌است. توسعه كاربرد مهندسي‌ارزش، از بخش صنعت به پروژه‌هاي صنعت ساخت، عمده‌ترين تحولات در اين زمينه است. بررسي تحولات مهندسي‌ارزش به ويژه در سه دهه اخير، حاكي از آن است كه فرايند مهندسي‌ارزش، به لحاظ محتوايي، تكنيك‌ها و شيوه كاربرد، تغييرهاي زيادي نداشته‌است؛ اما به لحاظ شرايط به‌كارگيري و توسعه بسترهاي قانوني و رفع موانع اجرا در پروژه‌هاي ساخت، شاهد تحولات زيادي بوده‌است.

97 تشكيل شركت‌هاي ارايه‌دهنده خدمات مهندسي ارزش، صدور گواهينامه انجام فعاليت‌هاي حرفه‌اي براي واحدهاي مهندسي‌ارزش و وضع قوانين الزام‌آور و تشويقي در به‌كارگيري مهندسي‌ارزش، در پروژه‌‌ها به ويژه پروژه‌هايي كه از بودجه عمومي در جوامع مختلف استفاده نموده‌اند، از جمله دستاوردهاي سال‌هاي اخير است. هرچند تحولات مرتبط با هر دو فرايند مديريت پروژه و مهندسي‌ارزش، به طور عمده در حوزه كارفرمايان يا در بخش‌هاي دولتي صورت گرفته‌است، اما تعامل ميان اين دو فرايند، كمتر مورد توجه بوده‌است. جدايي دو فرايند مديريت پروژه و مهندسي‌ارزش، نه تنها موجب بروز مشكلات عمده و تحميل هزينه‌هاي سنگين در دوره عمر پروژه‌ها شده‌است، بلكه اين عدم تعامل، خود موجب بروز سوء‌‌تفاهم‌هاي عمده و پديد آمدن موانعي در به‌كارگيري مهندسي‌ارزش، در پروژه‌ها شده‌است. از يك سو، سازمان‌هاي كارفرمايي پروژه‌ها، انجام اقدام‌هايي از جنس فعاليت‌هاي مهندسي‌ارزش را جزيي از وظايف حرفه‌اي مشاوران طرح‌ها پنداشته‌اند و معتقد بوده‌اند كه مشاوران  بايد اصول مهندسي‌ارزش را در پروژه‌ها مورد توجه قرار دهند و از سوي ديگر، اين نگراني همواره وجود داشته‌است كه به‌كارگيري مهندسي‌ارزش ممكن است موجب عدول از استانداردها و مشخصات فني طرح شود و تحقق هدف‌هاي زماني پروژه را نيز با مخاطره مواجه نمايد؛ لذا، چنين اقدام‌هايي را توام با پذيرش ريسك زياد دانسته‌اند.

98 مشاوران طراحي نيز به دليل تمايل به داشتن روابط بلند مدت با كارفرما و سوء تفاهم‌هايي كه از اين ناحيه داشته‌اند و به اين گمان كه بهبود طرح‌ها ممكن است به اين روابط و شخصيت حرفه‌اي آنها خدشه وارد كند، با به‌كارگيري مهندسي‌ارزش موافق نبوده‌اند. در اين بين، بخش پيمانكار اجرا نيز انگيزه كافي براي تغيير طرح‌ها نداشته‌است، زيرا از يك سو هرگونه پيشنهاد تغيير، به مشاور طراحي ارجاع مي‌گردد و روند تاييد در اين بخش (با وجود سوء‌تعبيرها) بسيار طولاني است و از سوي ديگر، فعاليت‌هاي اجرا را با مشكل مواجه کرده و حاشيه سود آنها را كاهش خواهد داد. هرچند موفقيت فعاليت‌‌هاي مهندسي‌ارزش مستلزم كار تيمي است، اما جدايي اين فعاليت‌ها از فرايندهاي مديريت پروژه مي‌تواند موانع پيش‌گفته را تقويت  کند و در نتيجه، شرايط به‌كارگيري مهندسي‌ارزش را در پروژه با مشكل مواجه سازد. رويكردي كه مي‌تواند موجب تعامل منطقي ميان فرايندهاي مديريت پروژه و مهندسي‌ارزش گردد، با توجه به جايگاه اين دو فرايند در چرخه عمر پروژه، حاصل مي‌شود. با اين نگرش، بسياري از مشكلات مرتبط با زمان اجراي مهندسي‌ارزش در چرخه عمر پروژه، ارتباط ميان شيوه‌هاي اجراي پروژه‌ها (استراتژي پيمان)، چگونگي به‌كارگيري مهندسي‌ارزش، اعمال مديريت پروژه مهم‌تر از همه توجه به نقش و جايگاه عوامل ذي‌نفع، به‌ويژه بهره‌برداران (اعم از بهره‌بردار فني و كاربر نهايي) و نيز تامين‌كنندگان مالي پروژه‌ها (به ويژه دولت) در فرايندهاي مديريت پروژه و مهندسي‌ارزش، مرتفع خواهد گرديد.

99 با اين نگرش، دانش مديريت ارزش در اين كتاب مطرح و فرايند و اركان آن معرفي و تحليل شده‌است. بر‌اساس فرايند دانش مديريت ارزش، تمام فرايندهاي مديريت پروژه و مهندسي‌ارزش، در چرخه عمر پروژه از زمان طرح ايده و امكان‌سنجي اوليه طرح، تا زمان بهره‌برداري و پايان عمر خدمتي پروژه و به ويژه در مراحل مختلف طراحي، به گونه‌اي با هم در تعامل و در طول يكديگر قرار دارند كه جدايي و تفكيك ميان آنها موجب ناكارآمدي هر دو فرايند مديريت پروژه و مهندسي‌ارزش خواهد گرديد. ورود داده‌ها و توليد اطلاعات و گردش تكاملي آن در اين فرايند، موجب اثربخشي و كارآيي هر دو فرايند، هم‌افزايي آنها در راستاي تحقق كاركردهاي اصلي پروژه، ارتقاي كيفي پروژه‌ها، كاهش هزينه و زمان اجراي پروژه و مهم‌تر از همه رفع موانع طراحي و آشكارسازي موارد گنگ و مبهم در مراحل مختلف طراحي خواهد گرديد. كتاب حاضر، در پاسخ به اين نياز با عنوان "جايگاه مهندسي‌ارزش در مديريت پروژه" و براي رفع كمبود منابع علمي در اين زمينه، تدوين شده‌است. هر يك از نظرياتي كه در اين كتاب در بستر فرايند مديريت ارزش مطرح گرديده‌اند، خود مي‌تواند زمينه‌ساز فعاليت‌هاي تحقيقاتي و تدوين منابع علمي متعدد باشد. در اين كتاب، تلاش شده با بهره‌گيري از جديدترين منابع مرتبط با مباحث اصلي مديريت پروژه و مهندسي‌ارزش و مباحث جنبي مرتبط با آنها، شامل كتاب‌ها، مقاله‌هاي علمي و سايت‌هاي معتبر، روند تدوين كتاب به صورت مناسبي دنبال شود.

100 همچنين، در تمام فصل‌هاي كتاب، به ويژه فصل‌هاي دوم، سوم و چهارم، تلاش شده‌است تا مطالبي كه از منابع مختلف برداشت گرديده، به شكلي بديع ارايه گردد تا براي مخاطبان اين اطمينان حاصل شود كه با مطالعه اين كتاب خواهند توانست به يافته‌هاي جديدتر و متنوع‌تري در رابطه با مهندسي‌ارزش و مديريت پروژه، دست يابند. چيدمان مطالب كتاب نيز به گونه‌اي است كه زمينه لازم را براي تشريح فرايندهاي مديريت ارزش در فصل پنجم و كتاب كار مهندسي‌ارزش را در فصل ششم، فراهم سازد. ضرورت به‌كارگيري مهندسي‌ارزش در فرايند مديريت پروژه‌هاي عمراني، در فصل دوم مورد توجه قرار گرفته‌است. در اين فصل، ضمن معرفي پيشينه تاريخي مهندسي ارزش، با توجه به كاربرد گسترده مهندسي‌ارزش در طرح‌هاي عمراني، ويژگي‌هاي اين‌گونه پروژه‌‌ها بيان شده‌است. در ادامه، با يادآوري دلايل افزايش هزينه و طول عمر پروژه، دستاوردهاي به‌كارگيري مهندسي‌ارزش در طرح‌هاي عمراني، به استناد تجربه‌هاي موفق از به‌كارگيري مهندسي‌ارزش، و با توجه به پتانسيل بالاي صرفه‌جويي در هزينه پروژه‌ها و هزينه فرصت از دست‌رفته ناشي از عدم به‌كارگيري مهندسي‌ارزش در پروژه‌ها، ارزيابي شده‌است. يكي از موارد مهمي كه در اين فصل مورد تاكيد قرار گرفته‌است، توجه به پتانسيل صرفه‌جويي ناشي از به‌كارگيري مهندسي‌ارزش در مراحل ابتدايي پروژه‌هاست؛ يعني بيشترين سطح تاثير مهندسي‌ارزش در طرح‌ها مربوط به زمان تعيين نيازهاي بخش كارفرما و انتخاب استانداردها و مباني و معيارهاي طراحي، است.

101 در فصل سوم، فرايند مهندسي‌ارزش معرفي گرديده، در ابتدا، سير تحولات مهندسي‌ارزش به لحاظ دامنه و زمينه‌هاي كاربرد تشريح شده‌است. به دليل اين‌كه درك درست و به‌كارگيري مهندسي‌ارزش نيازمند آشنايي با مفاهيم مرتبط با آن است و اين مفاهيم در مراجع مختلف به صورت منسجم و به هم پيوسته وجود ندارد، لذا در ابتداي اين فصل، مفاهيم مرتبط با مهندسي‌ارزش و تعابير گوناگون آنها، ارايه شده‌است. در همين ارتباط، ضمن تعريف مهندسي‌ارزش و شاخص ارزش، ديدگاه‌ها و رويكردهاي مطرح كه مي‌تواند موجب بهبود ارزش و ارتقاي شاخص ارزش گردد، تحت عنوان هدف‌هاي ارزش، ارايه گرديده‌است. در ادامه اين فصل، برنامه كاري مهندسي‌ارزش، معرفي شده‌است. در معرفي برنامه كار مهندسي‌ارزش، استانداردهاي مطرح شامل برنامه پيشنهادي مايلز، روش مرسوم و متداول انجمن بين‌المللي مهندسي ارزش، استانداردهاي بسياري از كشورهاي اروپايي و برنامه پيشنهادي دل‌اي‌سولا براي صنعت ساخت، تشريح گرديده و با يكديگر مقايسه شده‌اند. اين مجموعه ارزشمند نيز، از ويژگي‌هاي كتاب حاضر است. به دنبال اين معرفي، روش‌شناسي ارزش انجمن بين‌المللي مهندسي‌ارزش شامل مراحل مطالعات مقدماتي، مطالعات ارزش و مطالعات تكميلي مطرح، با جزييات لازم تشريح شده‌است.

102 در اين فصل با توجه به خلا موجود در كتاب‌هاي مهندسي‌ارزش، مراحل تحليل كاركرد، خلاقيت و نيز تكنيك‌هاي اندازه‌گيري ارزش و محاسبه هزينه دوره عمر كه مرتبط با گام‌هاي مهندسي‌ارزش است، به‌طور كامل تشريح گرديده و براي پرهيز از طولاني‌ شدن مطالب، بخش‌هايي نيز به پيوست منتقل شده‌است. موضوعات مرتبط با مراحل مهندسي‌ارزش در اين فصل، موجب جامعيت مطالب درباره فرايند مهندسي‌ارزش شده و استفاده‌كنندگان از اين مجموعه را از مراجعه به ساير منابع بي‌نياز ساخته است. به بيان ديگر، خوانندگان كتاب مي‌توانند تمام مطالب مرتبط با گام‌هاي اجرايي برنامه كاري مهندسي‌ارزش را بدون نياز به ساير مراجع، در اين فصل دنبال كنند. به موازات تشريح فرايند مهندسي‌ارزش در فصل سوم، فرايند مديريت پروژه در فصل چهارم بررسي شده‌است. در ابتدا، سير تحولات مديريت پروژه، هم به لحاظ تحولات تاريخي و هم به لحاظ تحولاتي كه در رويكرد و كاربرد دانش مديريت پروژه روي داده‌است، بررسي گرديده و سپس، فرايند مديريت پروژه تشريح شده‌است. تاكيد عمده اين فصل، بر مواردي است كه در فصل پنجم ضمن معرفي فرايندهاي دانش مديريت ارزش، كاربرد خواهد داشت. يكي از اين موارد، مطالعات امكان‌سنجي پروژه‌هاست، زيرا تاكيد فرايند مديريت ارزش اين است كه مهندسي‌ارزش مي‌تواند و بايد به موازات مطالعات امكان‌سنجي در پروژه‌ها، دنبال ‌گردد.

103 از سوي ديگر، يكي از موارد مهم تاثيرگذار بر هر دو فرايند مديريت پروژه و فرايند مهندسي‌ارزش، روش‌هاي اجراي پروژه‌هاست. اين روش‌ها، در منابعي كه فرايند برنامه‌ريزي و مديريت پروژه را دنبال كرده‌اند، كمتر مورد توجه قرار گرفته‌است؛ در حالي‌كه در شيوه اعمال مديريت پروژه و گردش عمليات و تعامل فرايندهاي مديريت پروژه، به ويژه مواردي مانند مديريت كيفيت و مديريت ريسك، در پروژه‌ها تاثيرگذار خواهد بود. توجه به شيوه اجرا در مهندسي‌ارزش نيز، اهميت فوق‌العاده‌اي دارد. لذا در اين فصل شيوه‌هاي اجراي پروژه‌ها، با دسته‌بندي خاصي دنبال شده‌است. در ادامه، مديريت ريسك در پروژه‌ها،‌ به دليل كاربرد مهمي كه در فرايند مهندسي‌ارزش دارد، مطرح شده‌است. در مجموع، مي‌توان گفت شيوه طرح و ارايه مطالب فصل چهارم، زمينه مساعدي را براي درك فرايندهاي دانش مديريت ارزش، فراهم ساخته‌است. تعيين جايگاه و روش اعمال مهندسي‌ارزش در فرايند مديريت پروژه در طرح‌هاي عمراني، در فصل پنجم دنبال شده‌است. اين فصل، با سازماندهي مطالعات آغاز مي‌شود و در ابتدا، نقش و جايگاه عوامل ذي‌نفع در پروژه‌ها، مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در زمينه مديريت عوامل ذي‌نفع،  يعني عوامل تاثيرگذار يا تاثيرپذير از پروژه نيز، در منابع كمتر بحث شده‌است؛ در حالي‌كه اعتبار نتايج مهندسي‌ارزش، تا حد بسيار زيادي به نقش و جايگاه اين عوامل در فرايند اجرايي مهندسي‌ارزش بستگي دارد.

104 به منظور تكميل مباحث مورد اشاره، معيارهاي انتخاب پروژه و مباني حقوقي و قانوني براي انتخاب پروژه در مسير برنامه‌ريزي و مديريت ارزش، مورد بررسي قرار گرفته‌است. هرچند مباني حقوقي و قانوني مرتبط با اين بحث بايد در تنظيم نظام‌نامه و آيين‌نامه‌هاي مربوط در سازمان‌هاي كارفرمايي و دولتي دنبال شود، اما يادآوري كلياتي از اين مباني، در اين بخش از فصل پنجم ضرورت داشته‌است. در بخش بعدي، جايگاه مهندسي‌ارزش در چرخه عمر پروژه، به صورت كلي مطرح شده است. در اين بخش، مدل مديريت ارزش كه با تلفيق مفاهيم مهندسي‌ارزش و مديريت پروژه‌ حاصل شده‌است، به صورت كلي و سپس در ادامه، با يادآوري جزييات و پردازش‌هاي مربوط در هر مرحله ارايه شده‌است. در اين فرايند، اركان مختلف برنامه‌ريزي ارزش، تحليل ارزش و كنترل ارزش كه در واقع شوون مختلف اعمال مديريت ارزش در مراحل مختلف پروژه است، معرفي و تشريح شده‌است. در اين فرآيند بر حسب شيوه‌هاي اجراي پروژه‌ها، فرايند مديريت ارزش معرفي شده و اجزاي آن تشريح گرديده‌است. به‌علاوه، ورودي، خروجي، پردازش و متولي اصلي در اجراي هر يك از فرايندهاي مديريت ارزش، در اين فصل دنبال شده‌است. اين توضيحات، همچنين با ارايه مطالبي در زمينه فرايند اجرايي پيشنهاد تغيير به روش مهندسي‌ارزش و جايگاه آن در فرايند مديريت ارزش، كامل شده‌است. به منظور تشريح فرايندهاي مديريت ارزش و بر مبناي گردش اطلاعات طراحي شده، برگه تشريح پردازش هر يك از فرايندها، طراحي و جزييات آن فرايند و جايگاه آن در تعامل با ساير فرايندها، تعيين شده‌است. اين پردازش‌ها، به گونه‌اي تشريح شده كه جايگاه هر فرايند را در چرخه تكاملي مديريت پروژه، به وضوح نشان مي‌دهد و نقش و جايگاه و وظايف رسمي و غير رسمي عوامل ذي‌نفع را در زنجيره ارزش روشن مي‌سازد. همچنين، با استفاده از اين پردازش‌ها مي‌توان فرم‌هاي مورد نياز را در كتاب كار تفصيلي، كه در فصل ششم دنبال مي‌شود، طراحي نمود.

105 در فصل پاياني، نيز مباحث تكميلي تحت عنوان راهنماي به‌كارگيري مهندسي‌ارزش در طرح‌هاي عمراني، ارايه شده‌است. البته براي اختصار و به منظور رعايت هدف اصلي از تدوين اين كتاب، سعي شده‌است که نخست، از يادآوري مباحث تكراري پرهيز شود، و دوم، از ارايه مطالب به شكل راهنماي اجراي كارگاه مهندسي‌ارزش، اجتناب گردد. در اين فصل، پس از مرور مباني و تعاريف مورد استفاده در ادامه فصل، كتاب كار اجمالي و كتاب كار تفصيلي مهندسي‌ارزش، براي تكميل مباحث فصل پنجم (با ديدگاه اجرايي و عملياتي)، تنظيم و ارايه شده‌است. در ادامه اين فصل، براي زمينه‌سازي انجام تحقيقات و مطالعات بعدي و توسعه دانش مديريت ارزش، مباحثي در رابطه با جايگاه حقوقي خدمات مهندسي‌ارزش، معيارها و ضوابط انتخاب واحد خدمات مهندسي‌ارزش و ساير مباحث تكميلي، با حفظ جهت‌گيري اصلي بحث، ارايه شده‌است. كتاب حاضر، علاوه بر مطالب مندرج در فصل‌هاي شش‌گانه، حاوي پيوست‌هاي زير نيز هست. هدف از تنظيم پيوست‌ها، ارايه مطالبي است كه ضرورت طرح آنها وجود داشته‌است، اما يادآوري آنها در ضمن فصل‌ها و بخش‌هاي مختلف، موجب عدم انسجام و يكپارچگي مطالب مي‌گرديد: پيوست 1) برنامه‌هاي آموزشي پيشنهادي مهندسي‌ارزش در ايران. پيوست 2) مقايسه مهندسي‌ارزش با ساير تكنيك‌هاي مديريت. پيوست 3) مدل‌هاي كاركردي. پيوست 4) واژه‌نامه مهندسي‌ارزش.

106 منابع: در سایت Google متن ”مهندسی ارزش“ در جستجو تایپ کلیه مواردی که می آیند فقط تعدادی انتخاب شدند: مهندسی ارزش یک روش منسجم برای رسیدن به بالاترین ارزش به ازای هر واحد پولی ... مهندسی ارزش مجموعه ای از تکنیکها و روشهاست که با نگرش سیستمی ، کارکردهای اصلی k Tadbir 130-نكاهي‌ به‌جندوجون‌ استفاده‌ از مهندسي‌ ارزش‌ در صنايع‌ ‌‌ Tadbir 132 -مهندسي ارزش ، ابزارقدرتمندبهره وري مهندسي صنايع - مهندسي ارزش مهندسي ارزش(VALUE ENGINEERING) 2 سايت خبري وزارت نيرو Society of Iranian Value Engineering MOHANDSI جايگاه مهندسي ارزش در مديريت پروژهمهندسی صنایع – مهندسی ارزش مهندسی ارزش معرفی کتاب جایگاه مهندسی ارزش درمدیریت پروژه مهندسی ارزش – سنگ بنای اولیه کیفیت پیوست : آشنایی با مهندسی ارزش - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور